آلودگی آب (نشت آلاینده های هیدروکربوری)

مخازن ذخیره زیرزمینی به طور معمول برای نگهداری آب یا سایر مواد شیمیایی مایع مورد استفاده
قرارمی گیرند. یکی از معمول ترین استفاده های این مخازن در ذخیره سوخت های نفتی است . در
عین حال مهم ترین عامل آلودگی هیدروکربوری و به طور عمومی یکی از مهم ترین عوامل

آلودگی منابع آب های زیر زمینی و خاک ، نشت محصولات نفتی در جایگاه های سوخت گیری است.
برای مثال: در یک تجزیه و نمونه آماری از مخازن ذخیره زیر زمینی در آمریکا ، مشخص شده است که
بیش از۹۰ درصد از مخازن زیر زمینی دارای نشت مربوط به ایستگاه های پمپ بنزین بوده اند . عمده ترین
عوامل ورود مواد هیدرکربوری از تانک های ذخیره به منابع زیر

زمینی ، پرت مواد در هنگام تخلیه به
تانک سر ریز ، عدم آب بندی مناسب اتصالات ، ایراد در نصب سیستم لوله کشی ، خوردگی مخازن فلزی
وحوادث طبیعی هستند .به طور کلی مخازنی که برابر خوردگی حفاظت نشده اند ،قابلیت زیادی برای
نشت دادن مقادیر قابل توجهی از مواد هیدروکربوری دارند . سطح بالای آب در مجارت مخزن و یا
نشتی اولیه می توانند عوامل دیگری در کاهش عمر مخزن باشند . عمر متوسط یک مخزن ذخیره
زیرزمینی باجداره استیل که در برابر خوردگی محافظت نشده باشد ، در حدود 15 سال بر آورد می شود .
یک مخزن ممکن است سال ها در حال نشت آلودگی به محیط باشد ، بدون آن که تشخیص داده شود ،
مگر آن که این نشتی به نزدیکی چاه های آب آشامیدنی یا جریان های آب زیر زمینی برسد . به هر حال
سفره های زیر زمینی آب همواره در معرض خطر آلودگی به این مواد نفتی هستند . علاوه بر این ،
مخازن حاوی مواد هیدروکربوری که نشتی دارند، می توانند سبب ایجاد انفجار در ساختمان ها شوند .
به این ترتیب که در شهر های با شبکه فاضلاب شهری ، بخار های فرار حاصل از نشت که دارای
پتانسیل بالای آتش زایی هم هستند و به منابع زیر زمینی وارد ساختمان ها شوند و در معرض جرقه
های معمول قرار گیرند نکته قابل توجه دیگر ،پتانسیل زیاد آلوده سازی این مواد است . برای مثال در
یک نمونه بنزین حاوی 75% بنزین ، نشت به میزان فقط 1/0 درصد که کاملا" توسط کنترل کننده های
معمولی غیر قابل تشخیص است، در یک مخزن 40 متر مکعبی ( یعنی در حدود 40 لیتر ) ، حاوی 230
گرم بنزن است که با یک محاسبه سرانگشتی و با توجه به حداکثر مجاز بنزن ، 5/0 ppm برای
آلوده کردن 500 هزار مترمکعب آب کافی است و تازه این عدد در مقابل استاندارد
مستقیم EPA بسیار خوشبینانه است. بر اساس استانداردEPA ، یک لیتر بنزن پتانسیل
آلوده کردن 2 میلیون متر مکعب آب را دارد و به علاوه باید پراکنش نیز مدنظر قرار گیرد.
برای نمونه در یک سایت در ایالت تگزاس آمریکا مشخص شد که بنزن تا فاصله 80 متری
از مخزن ذخیره منبع آلودگی پراکنده شده است .
خوشبختانه ، ترکیبات BTEX به دلیل حلالیت کمتر ، زودتر جذب رسوبات آب های زیر زمینی
و خاک می شوند. در صورتی که MTBE به دلیل حلالیت بالا مسافت های طولانی تری بعد
از منبع نشر آلودگی را آلوده می کند،به وجهی که به طور متوسط طول پراکنش MTBE ، 10
برابر ترکیبات BTEX است.آب های زیر زمینی علاوه بر مصارف آشامیدنی در سلامت منابع
آبی دیگر از قبیل دریاچه ها نیز نقش مهمی را بازی می کنند . به همین دلیل جلوگیری از
نشت آلودگی به منابع زیر زمینی می تواند مانع از آلودگی آب به مواد سمی برای انسان ها
، گیاهان و گونه های زیادی از حیوانات شود . جلوگیری از هدر رفتن مواد شیمیایی با ارزش ،
جلوگیری از خطر آتش سوزی و انفجار و پیشگیری از هزینه های بالای پاکسازی خاک و آب و
جایگزینی منابع آلوده آب با منابع جدید و کیفیت بهتر آب به عنوان پارامتری مهم درتوسعه
اقتصادی – انسانی هر منطقه از جمله مزایای کنترل و پیشگیری از نشت آلاینده به شمار می روند.
در حدود 80% مردم دنیا برای ادامه حیات به آب های زیر زمینی وابسته اند . هنگامی که این
آب ها باحضور مواد شیمیایی آلی همچون ترکیبات بنزین آلوده شوند ، قطعا" سال ها زمان
لازم است تا بتوان آثار آن را پاک و یا بهبود بخشید. نشت از مخزن زیر زمینی قابل رویت نیست و
بنابراین تا وقتی که دولت ها خطر های مهیب ناشی از آن رابه درستی درک نکنند ، انجام اقدام های
اصلاحی امکان پذیر نخواهد بود.