انسان و فرسایش خاک

فرسایش خاک؛ مراتع و جنگل ها به کما می روند

٭ فهیمه معروف
به جای مقدمه
بی اطلاعی از روشهای صحیح بهره برداری، جنگلها و مراتع را محدودتر و بیابانهای ایران را وسعت می بخشد. متأسفانه بعضی افراد با هدف کسب درآمد بیشتر اقدام به شخم این اراضی جهت کشت دیم می کنند که خود زمینه را برای فرسایش و تخریب بیشتر زمین و خاک فراهم می کند.




اگر روند بوته کنی، قطع درختان و چرای مفرط در مراتع همچنان ادامه یابد، مراتع و جنگلها به بیابانهای خشک و بی آب و علف تبدیل خواهند شد و آثار حیات گیاهی و دامی کم فروغتر خواهد شد و شاید حسرت دیدن آب و سرسبزی بر دل هر بیننده ای بماند.
اکنون با ادامه روند تخریب مراتع، گیاهان مرتعی مراتع در حال تخریبند و به دلیل کمبود علوفه، عشایر مجبور به فروش دامهای خود شده و برای امرار معاش راهی شهرها می شوند.
روند فرسایش خاک هر سال شدیدتر شده و با هر بارندگی، خاک با ارزش از دسترس خارج می شود. در کنار این مسأله و با فقیر شدن پوشش گیاهی، عشایر مجبور به تعلیف دام با استفاده از سرشاخه های درختان و علوفه های دستی می شوند.
کمبود علوفه باعث سوء تغذیه، ضعف و بیماری دام شده و کاهش تولید گوشت، شیر و درآمد عشایر را به دنبال خواهد داشت.
واقعاً چه باید کرد، خاک سرزمینمان دارد از بین می رود و اگر بگوییم ما در اثر این فرسایش ممکن است از گرسنگی بمیریم جای تعجب ندارد! طبیعت درست مثل ارگانیسم بدن ما می ماند؛ حیات در کالبد طبیعت وجود خارجی دارد و ما پیکره طبیعت را به حالت کما نزدیک می کنیم.

٭ عاملی مخرب به نام انسان
در ارتباط با فرسایش خاک دلایل مختلف اما بهم پیوسته ای مدنظر است؛ نوع مدیریت، پوشش گیاهی، عامل انسانی و غیره از جمله عوامل تشدید کننده فرسایش خاک محسوب می شوند.
دانشمندانی که در امر فرسایش مطالعه می کنند بر این باورند که برای فرسایش خاک یک قابلیت و پتانسیل وجود دارد. یعنی هر سرزمین و خاکی یک قابلیت و پتانسیل فرسایشی دارد.
طبق گفته دکتر علیرضا اسلامی نژاد، استاد دانشگاه کشاورزی دلیل عمده افزایش روند فرسایش خاک در ایران به فرسایش پذیری در طبیعت این سرزمین برمی گردد.