جبیر

جیبر با نام انگلیسی Gebeer Gazelle شباهت زیادی به آهو دار ولی دارای تفاوت های ظاهری در جثه، رنگ و شاخ می باشد که تشخیص این دو را از یکدگر ممکن می شازد. جبیر دارای موهای کوتاه ، به رنگ زرد تیره ی متمایل به قرمز می باشد که رنگ آن در قسمتهای شکمی و کفل ها سفیدرنگ است در صورتی که رنگ آهو روشن تر از جبیر و به رنگ زرد شنی می باشد وزن جیبر در حدود 25 کیلو گرم می باشد. در جبیر ، حنس نر و ماده هردو دارای شاخ می باشند در صورتی که در آهو فقط جنس نر دارای شاخ می باشد، همچنین شاخ های جبیر برخلاف آهو قوس زیادی به خارج نداشته و موازی با یکدیگر هستند و انتهای آنها به سمت جلو متمایل و خمیده می باشد . ضمنا طول شاخ نیز در جبیر نر بطور متوسط 10 سانتی متر کوچکتر از آهو است. زیستگاه جبیر در ایران شامل مناطق بیابانی و استپی می باشد که معمولا تپه ماهورهای کوتاه و بوته زارهای بلند را به دشتهای صاف ترجیح می دهد .پراکندگی آن در ایران در نیمه جنوبی کشور و حاشیه کویرهای ایران را شامل می شود .

پلنگ

^{توضیح پیرامون عکس :}

^{محمود شکیبا ، کارشناس اداره کل محیط زیست استان گلستان ، سال گذشته در شهریور ماه ، از فاصله ای نزدیک موفق به شکار این لحظه شد . پلنگ به آرامی بر روی تخته سنگی در منطقه آلمه در پارک ملی گلستان خوابیده بود.}

راسته : Carnivara
خانواده : Felidae
جنس و گونه : Panthera Pardus

اندازه‌ها
ارتفاع تا شانه‌ها: 50 تا 60 سانتیمتر
طول: 100 تا 130 سانتیمتر از سر تا انتهای دم
وزن: 65 تا 80 کیلوگرم

تولید‌مثل
بلوغ جنسی: 2 تا 3 سالگی
جفت‌گیری: تمام اوقات سال در استوا، در بهار در سایر نقاط
دوره بارداری: 90 تا 112 روز
تعداد تولد: 2 تا 3 توله، گاهی تا 6

شیوه زندگی
عادت: انفرادی و منزوی
رژیم غذایی: حیوانات و پرندگان بزرگ و کوچک
طول عمر: 12 سال در وحش، 20 سال در اسارت

بزهای وحشی

تارها
تارها (Tahr) حیواناتی کوتاه با بدنی عضلانی و شاخ‌هایی کوتاه و توپر (بلندترین شاخ 43 سانتیمتر رکورد شده حداکثر محیط پایه شاخ 27 سانیتمتر) و به عقب برگشته هستند. تارها فاقد ریش‌اند. سه گونه مختلف تار وجود دارند که در فواصل خیلی دور از هم زندگی می‌کنند:
1) تار هیمالیایی
(Hemitragus jemlahicus)
با موهای قهوه‌ای طلایی زیاد و نسبتا بلند اطراف شانه و سینه و رنگ عمومی متمایل به قرمز یا قهوه‌ای تیره و شاخی محدب (در بیرون) و گره‌دار (در داخل) فقط در نوار باریکی از بوتان تا کشمیر زندگی می‌کند. این حیوان به کالیفرنیای امریکا و نیوزیلند برده شده و تکثیر گردیده است.
2) تار نیلگیری
(Hemitragus hylocrius)
با رنگ تماماً تیره و لکه‌های زین مانند پهلوها و لکه‌های سفید بالای زانوها در ارتفاعات جنوب هندوستان و منطقه نیلگیر، آنامالیس و فلات غربی هند زیست می‌کند.

پستانداران بیابانی ایران

پستانداران  پستانداران پیشرفته‌ترین مهره‌داران هستند. اعضای آنها در اکثر اکوسیستمهای دنیا جانوران غالب بوده و نقش تعیین کننده‌ای در زنجیره‌های غذایی دارند. پستانداران گرچه از نقطه نظر تنوع و فراوانی بسیار کمتر از جانواران دیگر و حتی مهره‌داران دیگرند (پرندگان و ماهیان) ولی بخاطر پیچیدگی دستگاههای بدن ، و بخصوص سیستم عصبی و مغز پیشرفته‌تر و بزرگتر نقش کلیدی در بسیاری از اکوسیستمها دارند. پستانداران جانورانی هستند که دارای مو بوده و غدد شیری دارند. معمولا دارای دندانهای متنوعی هستند که درون حفره دندانی جای می‌گیرد. برای آشنایی با پستانداران نواحی بیابانی ایران بر روی لینک زیر کلیک کنید. بز وحشی پلنگ جبیر خارپشت خرگوش خفاش کفتار کاراکال گرگ گورخر گوزن ایرانی گربه شنی روباه ترکمنی روباه شنی سیاه گوش شتر موش خاردار موش صحرایی موش کور یوزپلنگ

کشف حیات در کویر لوت ایران

کشف چند حشره در منطقه گندم بریان کویر لوت، فرضیه نبود حیات در کویر لوت را باطل کرد. تا پیش از این کشف، محققان ضمن تایید نبود حیات در کویر لوت ایران، تاکید کرده بودند حتی باکتری هم در خاک لوت وجود ندارد.

بهمن ایزدی، دبیر تشکل زیست‌محیطی کانون سبز فارس که با یک گروه 10 نفره، طی یک سفر تحقیقاتی 5 روزه در قلب کویر لوت موفق به کشف چند حشره و زنده‌گیری آنها شده با اعلام این خبر به همشهری گفت: با وجود خطراتی که برای عبور از رود کالشور و دسترسی به گندم بریان وجود داشت توانستیم خود را به گندم بریان برسانیم و در این منطقه پس از 2 روز بررسی دقیق و موشکافانه موفق به کشف 4 حشره به رنگ خاک کویر شدیم؛ از این حشرات در منطقه تصویربرداری شد و یکی از آنها را زنده‌گیری کردیم.

وی افزود: همچنین در بخشی از کلوت‌های کویر لوت که در 6کیلومتری جنوب شرق گندم بریان واقع شده و گروه تحقیقاتی آن را کلوت‌های بابک نامگذاری کرده‌اند، به حفره‌های متعددی برخورد کردیم. در این حفره‌ها پس از کندوکاو با چند پر و رد پای جانوری مواجه شدیم که نشان از حیات در این منطقه می‌داد. علاوه بر این، در یکی از این حفره‌ها، عنکبوتی را مشاهده کردیم که در تارهای تنیده شده‌اش یک پروانه خشک شده همراه با چند حشره به دام افتاده بودند.

ایزدی ادامه داد: این عنکبوت زنده‌گیری شد و به همراه حشره‌ای که زنده‌گیری شده بود در اختیار مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی شیراز -که یکی از مراکز فعال و معتبر است- قرار گرفت تا این دوحشره را شناسایی کنند. به گفته وی، بررسی‌های اولیه محققان کشورمان حاکی از آن است که حشره از راسته مانتودا (mantodea) و از حشرات شکارگر است.

وی با اشاره به اینکه محققان اظهارنظر درباره عنکبوت را به هفته آینده موکول کرده اند، گفت: تصویر و اطلاعات مربوط به حشرات کشف شده در کویر برای اطمینان از هویت آنها به چند مرکز تحقیقاتی خارج از کشور ارسال شده و محققان داخلی منتظر جواب همتایان خارجی خود هستند. ایزدی در پایان اظهار امیدواری کرد‌ چنان‌که با کشف این حشرات فرضیه نبودن حیات در کویر لوت بعد از چند دهه باطل شد، راه برای تحقیقات بیشتر درباره کویر لوت باز شود.

خطر دائمی‌شدن خشکسالی در ایران

این روزها در حالی که مردم تهران و بسیاری از شهرهای بزرگ با یکی از مشکلات کمبود بارندگی یعنی آلودگی مفرط هوا مواجه هستند، بسیاری از مردم در روستاها و مناطق مختلف کشور و همچنین مسئولان، دغدغه خشکسالی و کمبود آب برای کشاورزی را دارند؛ معضلی که برخلاف آلودگی هوا اثرات اقتصادی و اجتماعی بلندمدتی دارد.

  در همین حال اخبار خوبی نیز درباره ماه‌های باقیمانده از سال آبی به گوش نمی‌رسد و به‌نظر می‌رسد کشور امسال نیز باید با پدیده خشکسالی کنار بیاید. 
به اعتقاد رسول زرگر، مشاور فعلی وزیر نیرو و ازمسئولان باسابقه کشور در حوزه آب که سال‌ها عهده‌دار مدیریت آب کشور بوده، پدیده خشکسالی و معضلات ناشی از آن به پدیده‌ای دائمی در کشور تبدیل شده است.

• شرایط در کشور از نظر منابع آبی نا‌مناسب و حتی در برخی مناطق بحرانی است؛ این شرایط ناشی از چه عواملی است؟

براساس پیش‌بینی‌ سازمان هواشناسی قرار بود که بارش در پاییز امسال کمتر از نرمال سال آبی باشد. هر سال به‌طور متوسط باید 25درصد بارندگی سال آبی در پاییز رخ‌دهد.

• یعنی از قبل شرایط کم آبی در پاییز امسال پیش‌بینی شده بود؟

نه به این میزان دقیق. پیش‌بینی شده بود که بارش حدود 20درصد کاهش داشته باشد. همچنین پیش‌بینی شده بود که در زمستان که به‌طور معمول 50درصد کل بارش سال‌آبی رخ‌می‌دهد بارش کافی کمبود بارش پاییز را جبران کند. در بقیه سال هم پیش‌بینی خاصی نداشتند. در مقابل پیش‌بینی همکاران ما در وزارت نیرو این بود که سال آبی امسال عادی خواهد بود. بررسی آنچه تا‌کنون در 2ماه منتهی به آخر آبان در عمل اتفاق افتاده است نشان می‌دهد که در سطح کشور کمتر از 11میلی‌متر بارش رخ داده است. این مسئله یعنی اینکه بارش تا‌کنون نسبت به درازمدت کشور نزدیک به 57درصد و نسبت به پارسال 67درصد کاهش داشته‌است؛ این یعنی میزان کاهش بارش بیشتر از میزان پیش‌بینی‌های ما بود.

آشنایی با کلوت؛ بزرگترین شهر کلوخی دنیا - کویر لوت

کلوت بزرگترین شهر کلوخی دنیا، در کویر لوت و در فاصله 40 کیلومتری شمال شرقی شهداد قرار دارد و بزرگترین عوارض طبیعی و کلوخی دنیا و نیز منحصر به فردترین عارضه کویر است و از دور به شهری بزرگ می ماند با ساختمان‌های کوتاه و بلند.

بیابان زدایی

بیابان

تعاریف بسیاری از بیابان در منابع و کتب موجود ارایه شده است. بر اساس فرهنگ لغات واژه ی بیابان در فارسی کهن وایاپان(vayapan ) به معنای جایی بی آب به کار رفته است و در فرهنگ و زبان فارسی امروزی بیابان از بی: علامت نفی و بی آب: جایی که آب نداشته باشد و به معنی بی رونق و بی طراوت آمده است و در کل عنوان بیابان به دشت، صحرا، زمین پهناور و بی آب علف اطلاق می شود.

در اغلب زبان های اروپایی واژه ی(desert)برای بیابان به کار می رود desert وقتی به صورت صفت در جملات به کار رود به معنای متروکه و خالی از سکنه است .

در زبان عربی صحرا sahare)) و ربع گفته می شود. در رابطه با عنوان صحرا نیز باید گفت که صحرا یک منطقه ی خاص، واقع در آفریقاست و در فارسی صحرا به معنای بیابان نیست.

گذشته از معانی واژه ها در برخورد اول با کلمه ی بیابان، برای هر شخص نیز همان سرزمین خشک و کم باران و بی آب و گیاه در ذهن تداعی می شود اما آنچه هست از نظر علوم مختلف دانشمندان فراخور دغدغه های خویش هر یک به تعریف بیابان پرداخته اند که این تعاریف به شرح زیر می باشد :

قلمرو بیابانهای اقلیم شناسی ایران

 برای تفکیک مرز مناطق بیابانی ایران پس از شناسایی ایستگاههای هواشناسی و بررسی و بازسازی آمار و داده های مورد نیاز در هر یک از استانهای مورد مطالعه، نسبت به استخراج پارامترهای مورد نیازاقدام شد سپس با استفاده از داده های مذکور و بر اساس روش تحقیق لایه های مطالعاتی در محیط GIS تهیه و رقومی گردید. تلفیق لایه ها و یا نقشه های تهیه شده برای هر عنصر اقلیمی بخش دیگری از فعالیتهای دفتری بود که در این مرحله صورت