کاربردبیوتکنولوژی درکاهش اثرتنش های غیرزنده ی محیطی

برجنگل هاومراتع

کاربرد بیوتکنولوژی در کاهش اثر تنش های غیر زنده ی محیطی بر جنگل ها و مراتع

جنگل ها و مراتع ، سرمایه های سبز با ارزشی هستند که تخریب آن ها ، بستر بسیاری عوامل موثر بر سلامتی جوامع انسانی را دچار چالش می کند . در شرایط فعلی ، بسیاری از کشور ها در صدد هستند که به هر شکل ممکن این گنجینه ی طبیعی را حفظ کنند . بیوتکنولوژی به عنوان روشی موثر می تواند تنش های محیطی را به کنترل درآورد . تولید پایه های مقاوم در مقابل تنش های خشکی ، از طریق بکارگیری روش های بیوتکنولوژی و مهندسی ونتیک و انتقال ون های مقاوم ، اهمیت بسزایی در حفظ منابع طبیعی کشور دارد . برای مثال انتقال ون های القا پذیر در مقابل تنش کم آبی و ... به گیاهان که بتوانند شرایط کمبود آب را تحمل کنند ، قابل ذکر می باشد . در مورد تنش شوری نیز بیوتکنولوژی با تولید پایه هایی که بتوانند در شرایط شوری رشد و نمو کنند امکان زیر کشت بردن ده ها هزار از این اراضی بسیار مهم را فراهم می آورد . همچنین نقش هورمون های گیاهی و وجود آئرانشیم ها در مورد گیاهانی که تحت تنش غرقاب قرار دارند نیز از عواملی است که توسط بیوتکنولوژی بررسی می شود . گرچه تنش سرما به علت سازگاری طبیعی جنگل ها و مراتع از اهمیت کمتری برخوردار است ، لکن بیونکنولوژی در این زمینه نیز راهکارهایی را به در بر خواهد داشت . نتیجه گیری کلی اینکه تنش های محیطی تاثیرات زیادی بر عرصه های منابع طبیعی می گذارد و تا کنون خسارات قابل توجهی نیز داشته است . تولید گونه های مقاوم به تنش های محیطی از طریق انتقال ون های مقاوم به گونه های مختلف ، شاید از جمله بهترین روش هایی باشد که بشر امروز می تواند به خدمت بگیرد . مقاله حاضر این هدف را دنبال می کند که نشان دهد بیوتکنولوژی ، می تواند در خدمت حفظ جنگل ها و مراتع باشد .

مقدمه :

از جنگل ها و مراتع ، سرمایه های سبز با ارزشی هستند که تخریب آن ها ، بستر بسیاری عوامل موثر بر سلامتی جوامع انسانی را دچار چالش می کند . در شرایط فعلی ، بسیاری از کشور ها در صدد هستند که به هر شکل ممکن این گنجینه ی طبیعی را حفظ کنند . برای دستیابی به این هدف ، شیوه های گوناگونی به خدمت گرفته شده است . از آنجا که تنش های محیطی غیر زنده به نوعی بر عرصه های جنگلی تاثیرات منفی قابل توجهی می گذارد ، کنترل این تنش ها ، برای وجود محیط زیستی پایدار ، اجتناب ناپذیر است . بیوتکنولوژی ، به عنوان روشی قدرتمند و موثر می تواند تنش های مورد اشاره را به کنترل درآورد . تحقیقات بیوتکنولوژی و مهندسی ونتیک با هدف افزایش بازده از یک سو و جلوگیری از خسارات و ضایعات از سوی دیگر ، این امکان را می دهد تا با حداقل ضایعات زیست محیطی و صرف حداقل سرمایه ، مشکلات این بخش را حل کرده و موجبات افزایش تولید این بخش جنگل ها و مراتع را در سطح کلان و با هدف توسعه پایدار فراهم کرد .

تعریف مرتع

 تعریف جامعه مرتع داران

کلیه ی اراضی دارای پوشش طبیعی به نحوی که خوراک دام از آن حاصل

می شود و تجدید حیات آن به طور طبیعی انجام می پذیرد و همچنین آن قسمت از اراضی که برای کمک به تجدید حیات پوشش گیاهی طبیعی آن به نحوی از انحا بشر دخالت نمو ده است و پس از این دخالت آن را همانند سایر مراتع طبیعی اداره می نماید.

· والنتین

مرتع را شامل اراضی با پوشش طبیعی یا بذر کاری شده با گونه های بومی و یا غیر بومی که علوفه مورد مصرف دام را تامین می کنند می داند.

با توجه به تعاریف مختلف و با در نظر گرفتن مدیریت مراتع در رابطه با مسئله حفاظت خاک و آب، از آنجایی که وجود هر نوع و هر مقدار پوشش گیاهی در هر منطقه آب و هوایی نمی تواند به عنوان مرتع در نظر گرفته شود، لذا عملاً و با توجه به استرات‍ژی ها و منافع ملی، مراتع شامل اراضی با پوشش طبیعی یا اراضی که جهت کمک به حفاظت آب و خاک و تولید علوفه مبادرت به کشت گیاهان می گردد ولی در هر حال استفاده از این گیاهان همانند پوشش طبیعی مرتع خواهد بود، می باشد.

مرتعداری عبارتست از اداره اکوسیستم مرتع به منظور به دست آوردن استفاده بهینه از منبع و تولیدات و سرویس های آن با تاکید بر حفاظت آب و خاک و سر انجام محیط زیست. بدیهی است چنانچه آب و خاک در اکوسیستم مرتع حفظ شود، پوشش گیاهی نیز حفظ خواهد شد و محصول بهینه به دست خواهد آمد ولی باید توجه داشت این محصول بهینه در اکثر مناطق مترادف با تولید علوفه نیست.

قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع

ماده 1 - مراقبت در حفظ و احداث و احیا و بهره برداری جنگلها و نیز راهنمایی در امور مراتع به عهده سازمان جنگلبانی ایران است که تحت نظر وزارت کشاورزی اداره می شود.
تبصره 1 - سازمان جنگلبانی می تواند اشخاص واجد شرایط را پس از اتمام کلاسهای تخصصی و اخذ گواهینامه در حدود اعتبارات مصوبه و قوانین موضوعه منحصرا برای خدمات فنی جنگل استخدام نماید - اشتغال و انتقال کارمندان فنی به طور کلی به امور اداری ممنوع است .
ماده 2 - عواید سازمان جنگلبانی به حساب مخصوصی در خزانه داری کل نگاهداری و صرف هزینه های آن سازمان خواهد شد - کمک دولت به سازمان یک جا ضمن بودجه وزارت کشاورزی منظور می شود.
ماده 3 - وزیر کشاورزی می تواند معاملات تا پنجاه هزار ریال را بدون رعایت مناقصه و مزایده اجازه دهد - معاملات زاید بر پنجاه هزار ریال طبق قانون محاسبات عمومی خواهد بود و در مواقع ضروری و فوری با پیشنهاد رییس سازمان و تصویب وزارت کشاورزی و وزارت دارایی و تصویب هیات وزیران بدون رعایت اصول مزایده و مناقصه انجام می شود.
ماده 4 - از تاریخ تصویب این قانون نحوه بهره برداری از جنگلها چه متعلق به دولت و چه متعلق به افراد باید طبق اصول علمی و فنی باشد که
توسط سازمان جنگلبانی اعلان خواهد شد - نظارت و مراقبت در حسن اجرای مقررات مزبور به عهده سازمان جنگلبانی خواهد بود.
تبصره 1 - اصول فنی و علمی به شرح زیر است :
1 - در صورتی می توان از جنگل بهره برداری نمود که برای آن جنگل طرح جنگلداری که به تصویب سازمان جنگلبانی رسیده باشد تهیه شده باشد- منظور از طرح جنگلداری تهیه نقشه و تعیین مقدار چوب موجود در آن و مقدار نمو سالیانه جنگل و تعیین کلیه اقدامات و اصلاحاتی که باید در هر یک از قطعات آن جنگل صورت گیرد.
2 - قطع درخت در نواحی باتلاقی حداکثر چهل سانتیمتر و در سایر نواحی جنگل حداکثر تا ده سانتیمتر از کف خاک باید صورت گیرد و مقطع باید شیب داشته باشد.
3 - در روش شاخه زاد عمل قطع درخت باید به ترتیبی صورت گیرد که پوست از چوب کنده جدا نشود.
4 - به طور کلی آن قسمت از قطعات مقطوعه که قابل تبدیل به چوب آلات صنعتی می باشد باید به صورت گرده بینه از جنگل خارج شده و در کارخانه چوب بری تبدیل شده و بقیه به صورت زغال یا هیزم از جنگل خارج گردد.
5 - در نواحی کوهستانی جاده به حداقل ممکن تقلیل یافته و از وسایل فنی از قبیل سیم نقاله و غیره برای خارج کردن گرده بینه و مقطوعات باید
استفاده شود.
تبصره 2 - صاحبان جنگل که نتوانند مقررات فوق را به واسطه نداشتن وسایل مالی یا فنی انجام دهند می توانند بهره برداری از جنگل خود را به
اشخاص حقیقی یا حقوقی که حائز شرایط فنی مالی که مورد تصدیق سازمان جنگلبانی باشد واگذار نمایند و نیز سازمان جنگلبانی با موافقت مالک
می تواند بهره برداری جنگلهای مزبور را قبول کند. در این صورت سازمان جنگلبانی باید بهای درختان قطع شده را به نسبت بهای حد متوسط مقطوعات سه سال اخیر به اضافه 30% به مالک بپردازد.
و اگر در حوزه ای اکثریت مالکین بهره برداری جنگلهای خود را به یک شرکت یا سازمان جنگلبانی واگذار نموده و دیگران نتوانند شخصا مقررات فنی و علمی را رعایت نموده یا نخواهند جنگل خود را به آن شرکت یا شرکت دیگر یا سازمان جنگلبانی واگذار کنند بهره برداری از آن قسمت هم تابع سایر قسمتهای آن ناحیه بوده و الزاما به وسیله شرکت یا سازمان جنگلبانی اقدام خواهد شد.
تبصره 3 - سازمان جنگلبانی مجاز است بهره برداری از جنگلهای دولتی یا خصوصی را که بهره برداری آن طبق تبصره 2 به سازمان جنگلبانی واگذار شده به اشخاص یا شرکتهایی که صلاحیت فنی و مالی آنها مورد گواهی سازمان جنگلبانی باشد با شرایط مناسبی تفویض نماید.
تبصره 4 - مقصود از بهره برداری استحصال جنگل برای فروش چوب است و مانع از استفاده جنگل به وسیله مالک برای تعلیف عملیات مجاز کشاورزی نخواهد بود.
ماده 5 - چنانچه جنگلهای مخروبه برای تبدیل به اشجار مثمر از قبیل مرکبات و چای و زیتون و میوه و یا محصولات زراعتی از قبیل شالی و گندم و پنبه و توتون و کنف مساعد و یا مصلحت نباشد و همچنین احیای آنها توسط سازمان جنگلبانی طبق اصول فنی تشخیص و امکان پذیر باشد سازمان جنگلبانی به مالک اخطار می نماید ظرف دو سال آن را احیا بنماید و اگر مالک نتواند و یا نخواهد اقدام به احیا کند سازمان جنگلبانی مکلف است در آن مخروبه حداکثر تا دو سال درختکاری و احیا نماید هنگام بهره برداری 25% از عایدات حاصله را به مالک می پردازد. دخالت سازمان جنگلبانی در امور آن جنگل مشروط به آن است که به احیا و درختکاری اقدام نماید و در هر صورت هر موقع که مالک حاضر به احیا یا درختکاری شود حق تقدم خواهد داشت .
تبصره - وزارت کشاورزی درباره مساعد بودن یا نبودن آن باید در کمیسیون فنی مرکب از نماینده مالک و نماینده وزارت کشاورزی و نماینده
دانشکده کشاورزی به موضوع رسیدگی نماید و نظر بدهند و این تصمیم قطعی می باشد.

مراتع ایران در کجا قرار دارند؟

مراتع ایران از نظر تقسیم بندی جغرافیایی عبارتند از: مراتع شمال کشور- مراتع غرب کشور- مراتع مرکزی- مراتع خوزستان- مراتع خراسان- مراتع سیستان و بلوچستان- مراتع فارس.
مراتع شمال کشور به انواع زیر تقسیم می شوند:
مراتع معمولی- مراتع مشجر- مراتع آیش.
مراتع معمولی شمال کشور به سه دسته تقسیم می شوند که عبارتند از:
مراتع ییلاقی- مراتع قشلاقی- مراتع میان بر.
مراتع ییلاقی شمال: کلیه مراتعی که در ارتفاعات البرز و دامنه شمالی آن قرار گرفته اند، مراتع شمالی محسوب می شوند.
مراتع قشلاقی شمال: دشت ترکمن صحرا، دشت ناز در ساری و مراتع اطراف رشت تا سراوان را شامل می شود.
مراتع مشجر: اگر در اطراف درختان برای چرای دام اقدام به تولید علوفه شود مرتعی به وجود می آید که مرتع مشجر نامیده می شود. در شمال حدود شش میلیون هکتار مرتع مشجر وجود دارد. البته وجود دام در مرتع مشجر درست نیست. ولی دامداران به دلیل کمبود علوفه به این منبع چرای دام پناه آورده اند.

انواع مرتع

انواع مرتع بر اساس نحوهٔ رویش و استقرار گیاه

بر حسب اینکه گیاه به‌طور طبیعى در مرتع روئیده یا استقرار یافته باشد یا انسان در کاشت آن دخالت داشته است آن مرتع را به طبیعى یا مصنوعى طبقه‌بندى مى‌کنند.

مرتع طبیعى

مرتع طبیعى زمینى است که به‌صورت طبیعى پوشیده از گیاهان علوفه‌اى و غیرعلوفه‌اى و خودرو باشد.

مرتع مصنوعى

مرتع مصنوعى زمینى است که هر سال یا هر چند سال یک‌بار تجدید کشت و از آن بهره‌بردارى مى‌شود. مرتع مصنوعى ممکن است به شکل چراگاه یا به‌صورت کشت‌کارى مورد بهره‌بردارى واقع شود.

انواع مرتع بر اساس نوع پوشش گیاهى

بر پایهٔ اینکه در مرتع درخت یا درختچه وجود داشته باشد یا نه، مرتع را به این شرح دسته‌بندى مى‌کنند: مرتع مشجر، مرتع غیرمشجر.

مرتع مشجر

در این نوع مرتع، انواع درختان خودرو به‌صورت پراکنده وجود دارد و گیاهان مرتعى در میان درختان روئیده‌اند؛ مانند جنگل‌هاى غرب کشور واقع در رشته کوه‌هاى زاگرس. بدیهى است که در جنگل‌هاى انبوه به‌دلیل نرسیدن نور کافی، امکان رویش براى گیاهان مرتعى نیست ولى در همین جنگل‌ها قطعات کم‌درختى نیز یافت مى‌شود که دام‌داران از آن به‌عنوان مرتع استفاده مى‌کنند گاوسراهائى که در جنگل‌هاى شمال کشور هستند در چنین مکان‌هائى شکل گرفته‌اند.

اصطلاحاً مرتع داراى درخت و درختچه، مرتع مشجر نامیده مى‌شود. در شرایط و ضوابطى که بر اساس قانون براى بهره‌بردارى صحیح از مراتع تنظیم گردیده است، مرتع مشجر چنین تعریف شده است: اگر مرتع داراى درختان جنگلى باشد مرتع مشجر نامیده مى‌شود مشروط بر آن که حجم درختان موجود در هر هکتار، در شمال از حوزهٔ آستارا تا حوزهٔ گلیداغى بیش از پنجاه متر مکعب و در سایر مناطق بیش از بیست متر مکعب نباشد.

مرتع غیرمشجر

این‌گونه مراتع داراى پوشش گیاهى غیردرختى و غیردرختچه‌اى هستند و از انواع گیاهان بوته‌اى و علفى یک‌ساله و چندساله پوشیده‌اند. این مراتع را در بیشتر نواحى ایران مى‌توان یافت و بیشتر مراتع کشور از این نوع هستند.

انواع مرتع بر اساس فصل بهره‌بردارى

قشلاقى

به مرتع گرمسیرى مرتع قشلاقى نیز گفته مى‌شود اینگونه مراتع که در مناطق گرم واقع هستند در فصل‌هاى سرد سال به مدت ۵ تا ۷ ماه مورد استفادهٔ دام‌هاى عشایر و دام‌داران کوچنده قرار مى‌گیرند. بعضى از دام‌داران خرده‌پا و روستائیانى که جزء دام‌داران و عشایر کوچنده نیستند در تمام مدت سال حتى فصل‌هاى گرم سال دام‌هاى خود را در مراتع گرمسیرى نگه مى‌دارند.

ییلاقى

مرتع سردسیرى یا ییلاقى در ارتفاعات نسبتاً زیاد قرار گرفته است و بیشتر سطح این مراتع در بهار و گاه تا اوایل تابستان پوشیده از برف است. به همین دلیل در تابستان هواى خنک، رطوبت مناسب و علوفهٔ تازه دارند. معمولاً در روزهاى آخر بهار و اوایل تابستان چراى دام‌ها در مراتع سردسیر آغاز مى‌شود و تا اواخر تابستان و اوایل پائیز که در این مناطق هوا رو به سردى مى‌رود ادامه مى‌یابد. دامداران محلى این مناطق که دام‌هاى خود را در زمستان به گرمسیر نمى‌فرستند در روزهائى که پائیز و زمستان که هوا آفتابى است و امکان چراى دام در چند ساعت از روز وجود دارد، دام‌ها را به مرتع مى‌برند تا از علوفهٔ باقى‌مانده و آن قسمت از سرشاخه‌هاى گیاهان مرتعى که از زیر برف بیرون مانده‌اند استفاده کنند. دام‌هاى عشایرى سه تا چهار ماه از سال را در مراتع ییلاقى چرا مى‌کنند.

میان‌بند

در اوایل بهار که در مراتع گرمسیرى با گرم شدن تدریجى هوا علوفه کم‌یاب مى‌شود، دامداران و عشایر کوچنده به مناطق مرتفع‌تر داراى هواى ملایم و علوفهٔ بهتر کوچ مى‌کنند و تا اواخر فصل بهار در این مناطق باقى مى‌مانند، سپس براى گذراندن تابستان به مناطق مرتفع‌تر مى‌روند. در آخر تابستان و اویل پائیز در راه بازگشت، دام‌ها دوباره به این مراتع باز مى‌گردند.

به این نوع مرتع، مرتع میان‌بند یا مرتع بهاره پائیزه گفته مى‌شود؛ در بعضى از منابع آنها را مرتع بین راه و حدفاصل نیز نامیده‌اند. دام‌هاى عشایر کوچنده معمولاً یک تا دو ماه از سال از مراتع میان‌بند استفاده مى‌کنند. مرتع میان‌بند بر سر راه رفت و برگشت دام‌ها به ییلاق و قشلاق قرار دارد، بعضى از دام‌داران نیز که به‌دلایلى دسترسى به مراتع سردسیرى ندارند در فصل تابستان دام‌هاى آنها را در همین مراتع نگه مى‌دارند، و دام‌هاى روستائیان محلى نیز در تمام مدت سال از این مراتع استفاده مى‌کنند، مجموعهٔ این عوامل باعث شده است تا این مراتع مورد چراى مفرط واقع شوند و به ‌شدت آسیب بینند. میزان تخریب در مراتع میان‌بند از دیگر مراتع شدیدتر است.

انواع مرتع بر اساس دام‌هاى مصرف‌کننده

هر یک از دام‌ها بنا بر طبیعت خود انواع خاصى از علوفه را مورد استفاده قرار مى‌دهد و به ‌سخنى دیگر هر نوع دام مرتعى را با ویژگى‌هاى زیر مى‌پسندد:

گاو: مراتع داراى علف‌هاى بلند و چمن‌زارهاى مرطوب

گوسفند: مراتع داراى علف‌هاى کوتاه و نرم

بز: مراتع خشک درختچه‌اى و داراى خار و خاشاک

شتر: مراتع داراى بوته‌هاى خاردار و مراتع خشک بیابانى و کویری

گاومیش: مراتع واقع در زمین‌ها‌‌ى باتلاقى و مرطوب و داراى گیاهان آبی

در میان انواع مراتع قطعات وسیعى یافت مى‌شود که ویژگى‌هاى یاد شده در بالا را براى یک گونه دام دارند و بر این پایه مى‌توان آنها را به مراتع: گاوی، گوسفندی، بزى و شترى و مراتع مناسب پرورش گاومیش طبقه‌بندى کرد.

دام‌داران عشایرى و روستائى بنابر نیاز و طبیعت کار خود دام‌هاى گوناگونى را در کنار یکدیگر پرورش مى‌دهند. دام‌دار عشایرى ضمن پرورش گوسفند و بز، براى حمل و نقل وسایل زندگى و محصولات خود هنگام کوچ کردن نیاز به شتر، اسب، قاطر و الاغ دارد و دام‌دار روستائى گاو و گاومیش را براى بهره‌گیرى از شیر، گوشت و کار آن پرورش مى‌دهد؛ کلیهٔ این دام‌ها در کنار یکدیگر از مرتع استفاده مى‌کنند از آنجا که علوفهٔ مراتع گوناگونى بسیارى دارد، هر نوع دام ضمن چرا گیاهان موردپسند خود را انتخاب مى‌کند.

سطح مراتع دنیا

سطح مراتع دنیا

بیشترین سطح خشکی ها در کره زمین به مراتع اختصاص دارد. در شرایط نیمه خشک و نیمه مرطوب در اثر تغییرات پارامترهایی از قبیل شرایط آب و هوایی و اقتصادی، سطح مراتع دنیا در حال تغییر است. براساس برآورد سطح اراضی توسط هدی، مراتع 47% ، جنگل های تجارتی 28% کشاورزی 10% و یخ های دائمی 15% خشکی ها را شامل می شود.

در همین زمینه کوک، مراتع را 43% جنگل ها 18%، کشاورزی 20%، مناطق مسکونی و صنعتی 4% و یخ های دائمی را 15% سطح خشکی های زمین می داند. طبق امار سازمان خواربار و کشاورزی جهانی حدود بیش از 2/133 میلیارد هکتار مرتع در دنیا وجود دارد.
با احتساب سطح جنگل های غیر تولیدی به مساحت 1/366 میلیارد هکتار که توسط دام ها مورد چرا قرار می گیرد و همچنین  سطح جنگل های تجارتی که معادل 2 میلیارد هکتار می باشد نیز معمولاً توسط دام مورد استفاده قرار می گیرد.

بنابراین سطح اراضی که مورد استفاده چرایی دام قرار می گیرد حدود 5/5 میلیارد هکتار برآورد می شود.

تخریب 120 هزار هکتار از عرصه‌های جنگلی شمال

رئیس مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، از تخریب 120 هزار هکتار از عرصه‌های جنگلی شمال کشور خبر داد و افزود: این تخریب‌ها که ناشی از عوامل طبیعی و غیرطبیعی است طی 15 سال اخیر در مرزهای فوقانی رویشگاه‌های جنگلی گیلان، مازندران و گلستان اتفاق افتاده است.

دکتر حسین میرزایی ندوشن، در توضیح این خبر به همشهری گفت: این آمار نتیجه پژوهشی است که بنا به درخواست سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، توسط محققان مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور به انجام رسیده است. براساس این پژوهش، علاوه بر تخریب 120 هزار هکتار از عرصه‌های جنگلی، حدود 200 هزار هکتار از جنگل‌های مازندران به جنگل‌های تنک تبدیل شده و وضعیت نامطلوبی دارند.

وی که درباره تنگناهای تحقیق و پژوهش در حوزه منابع طبیعی سخن می‌گفت، تصریح کرد: دستاوردها و نتایج این پژوهش، همراه با راهکارهای ترمیم و احیای جنگل‌های تخریب شده و در معرض خطر، برای اقدام در اختیار سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور قرار گرفته است. به گفته وی، سایر رویشگاه‌های جنگلی نیز با خطرات جدی مواجهند.

محمد امینی، رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، نیز چندی پیش در گفت‌وگو با همشهری از تخریب روزانه 40 هکتار رویشگاه‌های جنگلی در شمال کشور خبر داده بود اما این آمار را معاون مناطق مرطوب و نیمه مرطوب سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور با قاطعیت تکذیب کرد و آن را غیرمستند دانست؛ در عین حال به‌دلیل مجاب نشدن خبرنگاران، در همان نشست مقرر شد جلسه‌ای با حضور منتقدان و اصحاب رسانه برگزار شود؛ که با گذشت بیش از 7 ماه، هنوز برپایی آن محقق نشده است.

متن کامل گفت و گو با رئیس موسسه تحقیقات جنگل‌ها

کاربرد بیوتکنولوژی در کاهش اثر تنش های غیر زنده ی محیطی بر جنگل

کاربرد بیوتکنولوژی در کاهش اثر تنش های غیر زنده ی محیطی بر جنگل ها و مراتع

--------------------------------------------------------------------------------

چکیده :

جنگل ها و مراتع ، سرمایه های سبز با ارزشی هستند که تخریب آن ها ، بستر بسیاری عوامل موثر بر سلامتی جوامع انسانی را دچار چالش می کند . در شرایط فعلی ، بسیاری از کشور ها در صدد هستند که به هر شکل ممکن این گنجینه ی طبیعی را حفظ کنند . بیوتکنولوژی به عنوان روشی موثر می تواند تنش های محیطی را به کنترل درآورد . تولید پایه های مقاوم در مقابل تنش های خشکی ، از طریق بکارگیری روش های بیوتکنولوژی و مهندسی ونتیک و انتقال ون های مقاوم ، اهمیت بسزایی در حفظ منابع طبیعی کشور دارد . برای مثال انتقال ون های القا پذیر در مقابل تنش کم آبی و ... به گیاهان که بتوانند شرایط کمبود آب را تحمل کنند ، قابل ذکر می باشد . در مورد تنش شوری نیز بیوتکنولوژی با تولید پایه هایی که بتوانند در شرایط شوری رشد و نمو کنند امکان زیر کشت بردن ده ها هزار از این اراضی بسیار مهم را فراهم می آورد . همچنین نقش هورمون های گیاهی و وجود آئرانشیم ها در مورد گیاهانی که تحت تنش غرقاب قرار دارند نیز از عواملی است که توسط بیوتکنولوژی بررسی می شود . گرچه تنش سرما به علت سازگاری طبیعی جنگل ها و مراتع از اهمیت کمتری برخوردار است ، لکن بیونکنولوژی در این زمینه نیز راهکارهایی را به در بر خواهد داشت . نتیجه گیری کلی اینکه تنش های محیطی تاثیرات زیادی بر عرصه های منابع طبیعی می گذارد و تا کنون خسارات قابل توجهی نیز داشته است . تولید گونه های مقاوم به تنش های محیطی از طریق انتقال ون های مقاوم به گونه های مختلف ، شاید از جمله بهترین روش هایی باشد که بشر امروز می تواند به خدمت بگیرد . مقاله حاضر این هدف را دنبال می کند که نشان دهد بیوتکنولوژی ، می تواند در خدمت حفظ جنگل ها و مراتع باشد .

عوامل موثر در تخریب مراتع

تعدد جمعیت بهره بهره بردارمرتعی(5.7 برابرظرفیت)


· چرای دام مازاد بر ظرفیت مرتع (2.5 برابر ظرفیت)


· عدم تعادل بین تولید علوفه کشور و دام موجود که منجر به فشار


· مضاعف بیشتر به مراتع می گردد.(9.3 میلیون تن t.d.n کمبود علوفه)


· چرای زود رس و بیش از حد از مراتع ( به طور متوسط دو برابر زمان مجاز چرایی)


· بوته کنی جهت تامین سوخت ( حدود 300 هزار تن در سال)


· تبدیل مراتع به دیمزارهای کم بازده


· مشاعی بودن عرصه مرتع مورد بهره برداری و در نتیجه غیر اقتصادی بودن واحد های بهره برداری


· فقر مالی و عدم توان سرمایه گذاری بهره برداران در اصلاح واحیا مراتع