نشانه تغییر اقلیم کشور

زیست‌بوم- گروه شهری:
آمارهای 33 ساله هواشناسی حکایت از گرم شدن تدریجی هوا در دامنه‌های قله دماوند دارند که ادامه این روند می‌تواند به عقب‌نشینی تدریجی برف مرز این قله و حتی محو کاکل برفی دائم آن منجر شود.

دکتر محمدحسین لباسچی رئیس ایستگاه تحقیقاتی هومندآبسرد دماوند در گردهمایی علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اعلام کرد ستاده‌های حاصل از داده‌های 33 ساله ایستگاه هواشناسی نشان می‌دهد میانگین حرارت منطقه با بیش از 6/2 درجه افزایش از 2/9 درجه در سال 1352 به 8/11 درجه در سال 85 رسیده است.

وی اضافه کرد همچنین بررسی‌های 44 ساله آمار بارندگی ایستگاه نشان می‌دهد که هرچند قدرمطلق میانگین بارندگی ایستگاه اندکی افزایش یافته، اما سهم بارندگی فصل بهار، که بسیار حائز اهمیت است، در طول این مدت مرتباً کاهش یافته است. در یک دوره بیست ساله همچنین ژرفای دسترسی به آب نیز فروتر رفته و از 130 متر به 164 متر رسیده است.

به گزارش پایگاه خبری مهار بیابان‌زایی در یک مورد مشابه، طی سی سال گذشته قله کلیمانجارو به خاطر تغییر تدریجی اقلیم در منطقه پیرامون، کلاهک برفی دائم خود را از دست داده و اکنون حتی یخچالهای بلندترین نقطه این قله نیز در اواخر تابستان کاملاً آب می‌شود.

از نظر ارتفاع و شرایط اقلیمی و ژئومورفولوژیکی مشابهات بسیاری مابین دماوند و کلیمانجارو وجود دارد.

دماوند 60 متر کوتاه آمد

پژوهشگران سازمان نقشه‌برداری کشور طی تحقیقی چند ماهه با تکمیل نقاط ارتفاعی دماوند، ارتفاع ثقل قله دماوند را که پیش از این در کتاب‌ها و منابع جغرافیایی پنج هزار و 671 متر عنوان شده است، پنج هزار و 609 متر و 20 سانتیمتر اندازه‌گیری کردند

مهندس یعقوب حاتم چوری، کارشناس نقشه‌برداری زمینی در گفت‌وگو با ایسنا گفت: پس از چند ماه بررسی و صعود 10 روزه به قله دماوند ارتفاع ثقل این قله با دقت چند دسی متر به دست آمد که به دلیل اثرات جوی و شیب تند منطقه ابزارهای مورد استفاده شامل GPS و فاصله یاب با دقت چند دسی متر، داده‌ها را بررسی کردند.

وی افزود: هدف اصلی این پروژه اندازه‌گیری ثقل به عنوان کمیتی فیزیکی بود که مطالعات آن در پروفیلی با پنج ایستگاه در نقاط دو هزار متری تا پنج هزار و 600 متری انجام شد و در نهایت با اختلاف 68 متر و 80 سانتیمتر، ارتفاع ثقل قله دماوند را 5 هزار و 609 متر و 20 سانتیمتر اندازه‌گیری شد.

حاتم چوری، با اشاره به اهمیت اندازه‌گیری ثقل در قله دماوند به دلیل اینکه دارای کمترین ثقل در ایران بوده و در تعیین مقادیر حدی و مقدار کمینه ثقل در ایران مورد توجه است، اظهار داشت: اندازه‌گیری ثقل در مناطق متعددی از البرز مرکزی به دلیل سهولت دسترسی و مسیرهای مختلف انجام شده بود ولی به دلیل سردسیر بودن برخی مسیرها، مناطقی تهی از داده‌های ثقلی بودند که با این پروفیل مقدار ثقل و موقعیت سه بعدی هندسی ایستگاه‌ها به ویژه بعد ارتفاع را اندازه‌گیری کردیم که در این بررسی دقت ثقل چند میکروگال (معادلی در حدود چند سانتیمتر در بعد ارتفاع) بود.

وی خاطر نشان کرد: در تمامی ایستگاه‌های پروفیل ثقل سنجی قله دماوند را حداقل 12 ساعت اندازه‌گیری پیوسته GPS انجام دادیم که با استفاده از ایستگاه دائمی GPS همان منطقه دقت یک سانتیمتر را می‌توان به دست آورد و این امر در مورد چهار ایستگاه دیگر به جز قله دماوند عملی شد زیرا در این منطقه شرایط جوی مانع از فعالیت مداوم GPS می‌شد اما اندازه‌گیری ثقل را در صعود اول انجام دادیم و در صعود دوم در پنج ایستگاه ترازیابی مثلثاتی انجام شد و با محاسبه اختلاف ارتفاع مثلثاتی می‌توان تخمینی از تغییر ارتفاع ژئویید (سطح متوسط آب‌های آزاد) به صورت محلی در آن منطقه به دست آورد.

این کارشناس نقشه‌برداری زمینی افزود: اختلاف ارتفاع بین دو سطح بیضوی و ژئوئید در سراسر دنیا، کمینه می‌شود که به عنوان مثال ارتفاع ژئوئید در خلیج فارس 35 متر زیر سطح آب‌های آزاد و در شمال غربی ایران 25+ متر است که این اختلاف ارتفاع بیشتر (حدود 60 متر) به نوعی با پدیده‌های ژئودینامیکی نظیر زلزله قابل توجیه است.

سرپرست تیم تحقیقاتی گفت: در این پروژه مقدار ثقل 32/978392165 میکروگال برآورد شد و مقاله این اندازه‌گیری مراحل نهایی را برای انتشار می‌گذارند.

مهندس حاتم چوری در پایان خاطر نشان کرد: در نظر داریم کوه‌های تفتان، سهند و سبلان و سایر قلل مرتفع ایران را نیز که داده‌های موجود آنها به دلیل کوهستانی و صعب‌العبور بودن مسیر دسترسی، ناقص است، ثقل‌سنجی کنیم.

لخت شدن در اعتراض به گرمایش زمین

حدود ششصد نفر از طرفداران محیط زیست برای جلب توجه بیشتر به پیامدهای گرمایش زمین، در کنار یخچالی طبیعی در کوههای آلپ سوئیس کاملاً برهنه شدند و اجازه دادند از آنان عکس بگیرند.
طرفدارن محیط زیست در آلپ
طرفداران محیط زیست اجازه دادند از آنان عکس لخت گرفته شود

گروه موسوم به صلح سبز که طرفدار محیط زیست است به اسپنسر تونیک، عکاس آمریکایی مأموریت داده بود که در دامنه یخچال طبیعی موسوم به آلچ که هرسال مقدار زیادی از حجم آن کاسته می شود، برای تبلیغ، عکسهای مورد بحث را بگیرد.

صلح سبز اظهار امیدواری کرده که استفاده از این عکسها در پوسترها و تابلوهای تبلیغاتی سبب شود که سیاستمداران و مردم به خود بیایند و متقاعد شوند که باید برای مقابله با آلودگی هوا و تغییرات جوی، تلاش بیشتری کنند.

اسپنسر تونیک به گرفتن عکسهای لخت از گروههای بزرگ مردم در کنار ساختمانها و محلهای مشهور، شهرت دارد.

آتش سوزی در جنگل های کردستان

بیش از شش هفته از وقوع آتش سوزی های مداوم اما پراکنده در جنگل های استان کردستان می گذرد. بر اساس آخرین اخبار و گزارشات منتشر شده در این باره تاکنون بیش از 2500 هکتار از جنگل ها و مراتع این استان طعمه حریق شده و در حالی که روزبروز بر وسعت این آتش سوزی افزوده می شود، هنوز هیچ اقدامی برای مهار و خاموشی آتش آنجام نگرفته است.

براساس گزارش آژانس خبری موکریان تاکنون بخش های وسیعی از مراتع و منابع طبیعی استان کردستان از جمله در اطراف شهرهای سنندج، مریوان و کامیاران که کوه آبیدر سنندج، کوه کیلک مسیر سنندج ـ کامیارن، مناطق جنگلی ره شه ده، عصر آباد و گماره لنگ مریوان و سه راه حزب الله سرو آباد را دربر می گیرد، در آتش سوخته اند. در این گزارش مدیر کل منابع طبیعی استان کردستان با ابراز تاسف از اعلام این خبر، دلیل وقوع آتش سوزی ها را سهل انگاری شهروندان، گرمی هوا و پوشش خاص گیاهی منطقه،عنوان می کند.

در ادامه این گزارش همچنین مدیر کل حفاظت محیط زیست استان کردستان می گوید: "گونه های گیاهی زیست محیطی استان در جهان بی نظیر است، اما بیهوده در حال نابودی است. در اثر این آتش سوزی ها بهترین اراضی جنگلی [بلوط سوزنی برگ ] استان نابود شده است."

طی هفته های گذشته از سوی فعالان حفظ محیط زیست و فعالان مدنی و دانشجوئی تلاش های زیادی به عمل آمده تا مقامات استانی و کشوری، اقداماتی فوری برای مهار و خاموشی آتش سوزی ها انجام دهند، با این حال تاکنون نه تنها هیج اقدامی صورت نگرفته بلکه حتی به خبرنگاران و عکاسان خبرگزاری ها هم اجازه حضور در مناطق آتش گرفته را نداده اند.

چنین امری علاوه بر اینکه بر نگرانی های شهروندان و نهادهای مدنی استان کردستان افزوده است، موجب شده که با توجه به فعالیت های نظامی یکی از احزاب کرد [پژاک] و همچنین پیاده کردن طرح های امنیتی نیروهای سپاه پاسداران و نیروهای انتظامی برای مقابله با نیروهای این حزب، مساله تاحدودی در بین مردم احزاب و سازمان های مدنی، شکلی مشکوک به خود بگیرد.

هفته گذشته نهاد های مدنی در شهرستان مریوان با انتشار بیانیه ای مشترک ضمن ابراز نگرانی شدید نسبت به گسترش دامنه آتش سوزی ها، به مسولان دولتی هشدار دادند و از آنان خواستند در خصوص این حادثه تاسف بار به وظیفه قانونی خود عمل کنند.

در قسمت هائی از این بیانیه آمده است: "طبیعت میراث گذشته نیست، بلکه امانت آینده است. طبیعت زیبای استان کردستان به دلایل متفاوتی که آتش یکی از این دلایل است در حال نابودی می باشد. طبق آمارهای منابع طبیعی استان کردستان آتش بزرگترین و پرخطر ترین دلیل نابودی جنگل های زاگروس و غرب ایران و به ویژه شهرستان مریوان است. بنا به آمار اداره منابع طبیعی این شهرستان سال گذشته تنها در جنگل های این شهرستان 47 مورد آتش سوزی روداده است که در کل میزان 9469275100 ریال خسارات درپی داشته است."

در بخش دیگری از بیانیه آمده است: "دلایلی همچون تبدل جنگل به باغ، اختصاص دادن زمین ها جنگل به کشت و صنعت، بی احتیاطی شهروندان، منازعات طایفه ای و ازهمه مهمتر اقدامات امنیتی نیروهای انتظامی موجب پیش آمدن چنین حادثه ای شده است. تاکنون 2500 هکتار از این جنگل ها در آتش سوخته است اما با این حال هنوز هیچ اقدامی از جانب دولت برای مهار آتش صورت نگرفته است. این درحالی است که بنابه اصل پنجاه قانون اساسی ایران در چنین شرایط باید تمامی ارگان های نظامی نیز برای جلوگیری بیشتر از خسارات و تلفات وارد عمل شوند."

قسمت پایانی این بیانیه خطاب به مسولان امر می گوید: "به دلیل نبود بودجه و امکانات لازم، اداره منابع طبیعی این شهرستان تاکنون نتوانسته است مانع گسترش و مهار این آتش سوزی ها شود. عدم شناخت محیط زیست، عدم شناخت فوائد جنگل ها و همچنین بی توجهی جامعه سبب اصلی از بین رفتن منابع طبیعی ملی هستند. امیدواریم که مسولان امر به این فاجعه زیست محیطی توجهات لازم را داشته باشند تا دیگر شاهد وقوع چنین فجایع تاسف آور طبیعی نباشیم در کشور نباشیم."