درمورداکوسیستم های آبی چه می دانیم

درمورداکوسیستم های آبی چه می دانیم؟

اکوسیستم های آبی  از مهم ترین و حیاتی ترین  عناصردرچرخه های حیات می باشند.همانطورکه می دانیم  آب درحیات جانداران نقش بسزایی دارد. در یک تقسیم بندی کلی، اکوسیستم های آبی به اکوسیستم های آب شیرین و اکوسیستم های آب شور یا اکوسیستم های دریایی تقسیم می شوند. اکوسیستم های آب شیرین خود به سه گروه رودها و رودخانه ها، آبگیرها و دریاچه ها و اراضی مرطوب دسته بندی می شوند. اکوسیستم های آب شور نیز به نوبه خود به سه گروه خطوط ساحلی، اقیانوس های معتدله و اقیانوس های حاره تقسیم می گردند. اکنون شرح مختصری از هر یک از این انواع اکوسیستم های آبی را خواهم داد.

سنگ شناسی

واژه Petrology به معنای سنگ شناسی در سال 1811 توسط پینکر تون ابداع و به کار برده شد. این ناماز کلمات یونانی petra به معنی سنگ و logos به معنی بحث کردن مشتق گردیده است. سنگ عبارت از یک جسم طبیعی است که از یک کانییا مجموعه ای ازچند کانی تشکیل شده است و سنگ شناسی به معنای اعم قسمتی ازعلم زمین شناسی است که در آن راجع به طرز تشکیل ، منشا و همچنین توصیف و طبقه بندی و ترکیب سنگها صحبت می شود

نقشه خطر لرزه ای ایران

نقشه زیر  نشان دهنده خطر زلزله در مناطق مختلف ایران میباشد. رنگ تیره تر نشان دهنده خطر زلزله بالاتری میباشد.

توصیه های ایمنی درباره زمین لرزه

 باید به کارهایی که به هنگام زلزله انجام خواهید داد کاملا فکر کنید. ممکن است در منزل و یا در سالن اجتماعات، در حال تماشای تئاتر، در استادیوم، با دوستانتان، در حال زانندگی و یا مشغول انجام سایر کارهای روزمره باشید. برنامه ریزی و آمادگی باعث میشود که شما بهنگام زلزله فردی خونسرد و آرام ولی موثر باشید. باید نزدیکترین مراکز  امداد و نجات مانند کلنیکها، آتشنشانی و مراکز پلیس را بشناسید.

اندازه گیری زمین لرزه

اندازه گیری زمین لرزه

برای آگاهی از میزان تاثیر هر پدیده لازم است تا بتوانیم به نحوی آن را بصورت کمی بیان کنیم. برای کمی کردن اندازه زلزله، از دو رهیافت مختلف استفاده می­شود؛ یک رهیافت بر اساس اندازه گیری دستگاهی (بزرگای زلزله) و دیگری بواسطه تاثیر پذیری دست سازهای بشر از زلزله (شدت زلزله). شدت زلزله در هر مکان متفاوت است و با دور شدن از کانون زلزله کم می شود، در حالی که بزرگآی زلزله همواره ثابت است و ربطی به دور شدن از کانون ندارد (چرا که با کل انرژی آزاد شده مرتبط است).

لرزه نگاری

لرزه نگاری

          قرنهاست که انسان به مطالعه زمین لرزه ها که موجب خسارتهآی جانی و مالی وسیعی می شده­اند علاقه­مند بوده است. اولین تلاش در چنین راهی به چینی­ها مربوط می شود. 132 قبل از میلاد مسیح یک فیلسوف چینی به نام چانگ- هنگ¹ لرزه نگاری به نام لرزه نما اختراع نمود.. چنین دستگاهی مشاهدة بروز یک حرکت را امکان پذیر می کرد ولی اندازه گیری میزان حرکت با آن ممکن نبود.

موجهای لرزه ای

موجهای لرزه ای

بطور کلی پس از اینکه در داخل زمین زلزله ای به وجود آمد و انرژی زمین آزاد شد، این انرژی آزاد شده به صورت امواج ارتعاشی در کلیه جهات منتشر شده و انرژی زلزله را با خود منتقل مینمایند. امواج زمین لرزه با توجه به حرکتشان در داخل یا سطح زمین به دو دسته "امواج داخلی یا پیکری" و "امواج سطحی" تقسیم میشوند.

کانون و عمق زلزله

کانون و عمق زلزله

محل آغاز گسیختگی در گسل (گسلش) را کانون زلزله یا مرکز درونی می­نامند و در واقع محل اولیه آزاد شدن انرژی در داخل زمین می­باشد. تصویر کانون در سطح زمین رومرکز نامیده می شود که معمولا محل بیشترین خسارتها می باشد.

بر اساس ژرفا، زمین لرزه ها را می توان به سه دسته زیر تقسیم نمود:

- کم ژرفا: با ژرفای 0 تا 70 کیلومتر

- متوسط: با ژرفآی 70 تا 300 کیلومتر.

- عمیق: با ژرفآی بیش از 300 کیلومتر (به آین ترتیب که تاکنون زمین لرزه آی در عمق بیش از 720 کیلومتر رخ نداده است)

          از نقطه نظر ژرفا، بیشتر زمین لرزه هآی آیران کم عمق می باشند. بیشترین عمق در زمین لرزه هآی رخ داده در فلات آیران تا حدود 60 کیلومتر در ناحیه مکران مشخص شده است. از سوی دیگر آین ژرفا در ناحیه هآی داخلی فلات آیران تا حدود 40 تا 55 کیلومتر می رسد. در ناحیه البرز و شمال آیران مرکزی بیشینه ژرفا در حدود 20 تا 25 کیلومتر بوده است. بنابرآین زمین لرزه هآی آیران از نوع کم عمق بوده اند.

مسأله عمق از نظر خسارت زمین لرزه نیز بسیار مهم است، چرا که در زمین لرزه بسیار کم عمق معمولاً خسارتها به ناحیه رومرکزی و حوزه نزدیک محدود می شود و سپس در حوزة دور (فاصله هآی بیش از 50 کیلومتر از سرچشمه) خسارتها بسیار محدود می­گردد (نمونه هایی از چنین زلزله­های کم عمق عبارتند از زلزله منجیل، زمین لرزة طبس با ژرفآی10 کیلومتر و زلزله بم با عمق 8 کیلومتر). از سوی دیگر، هنگامی که زمین لرزه ژرفآی زیادی داشته باشد (زمین لرزه 1985 مکزیکو، میچوآکان، با بزرگآی Ms=8.1 و ژرفآی 200 کیلومتر، که موجب خسارتهآی فراوان در فاصله حدود 280 کیلومتری در شهر مکزیکوسیتی به دلیل مسأله اثرهآی ساختگاه گردید)، مشاهده می شود که خسارتها  می تواند به دلآیل ثانویه (نظیر اثر خاک) در فاصله هآی زیاد نیز گسترده شود.

مکانیزم خرابی در زلزله

  مکانیزم خرابی در زلزله
 

عواملی که در یک زلزله باعث ایجاد خسارت میگردند عبارتند از:

 

1-    نیروهای درونی شدید ایجاد شده بر اثر جنبش شدید زمین

2-    آتش سوزی های ناشی از زمینلرزه

3-    تغییر در خواص فیزیکی خاکها ( نشستها، پدیده آبگونگی و ... )

4-    بر اثر جابجائی مستقیم گسلها در محل ساخت سازه ها

5-    بواسطه زمین لغزشها ( زمین لغزش عبارتست از فروریزش دامنه شیبها )

6-    بواسطه موجهای بلند ایجاد شده توسط زلزله در دریاها ( آبرانش )