سیب زمینی

خصوصیات گیاهی: سیب زمینی از محصولات غده ای است که نقش مهمی در نغذیه مردم جهان دارد . غده سیب زمینی دارای کربوهیدرات می باشد و از آنجا که عملکرد آن در هکتار بسیار بالاست مورد توجه زیادی می باشد . 

سیب زمینی با نام علمی solanum tuberosum l. گیاهی است یکساله از تیره گوجه فرنگی (solanaceae)

غده بندی

هومون لازم برای تحریک و شروع غده بندی در برگه و تحت تأثیر روزهای کوتاه تولید می شود . هر چه رقم دیررس تر باشد نسبت به طول روز حساستر و غده بندی آن در روزهای بلند تر به تاخیر بیشتری می افتد .

سازگاری: سیب زمینی محصولی است سرما دوست که در نواحی گرم در پائیز و در نواحی سرد در بهار کاشته می شود . بهترین رشد سیب زمینی در نواحی حاصل می شود که میانگین حرارت هوائی گرمترین ماه فصل رشد سیب زمینی حدود 25 درجه سانتیگراد یا کمتر باشد . رشد غدد در خاکهای گرمتر از 20 درجه سانتیگراد کند گشته و در حرارت 30 درجه سانتیگراد کاملاً متوقف می گردد .

تولید سیب زمینی در خاکهای نیمه سنگین نیز بشرط وجود ساختمان خوب و بکارگیری روش مناسب کاشت موفقیت آمیز خواهد بود . خاکهای سنگین که به غده می چسبد موجب اشکال در رشد ، برداشت و بازاریابی محصول می گردد . خاکهای عمیق و بارور ، با بافت متوسط و ساختمان عالی ، زهکش خوب و اسیدیته خنثی تا کمی اسیدی بسیار مناسب است . سیب زمینی به خشکی و شوری خاک حساس است . 

تناوب زراعی: مثالهایی از تناوب سیب زمینی 

یونجه (‌4 تا 5 سال ) سیب زمینی ـ چغندر قند ـ لوبیا ـ گندم ـ آیش 

یونجه ( 4 تا 5 سال ) ـ سیب زمینی ـ ذرت ـ ذرت خوشه ای ـ گندم ـ آیش 

کود شیمیایی: تولید هر تن سیب زمینی موجب خروج 5 تا 5/6 کیلو ازت ، ، 1 تا 5/1 کیلو اکسید فسفر و 8 تا 12 کیلو اکسید پتاسیم از خاک می گردد . 

تاریخ کاشت: حرارت مناسب خاک برای جوانه زدن غدد سیب زمینی 20 تا 25 درجه سانتی گراد است . 

کنترل علفهای هرز: استفاده از علف کش تریفلورالین بصورت بعد از کاشت و اختلاط آن با خاک سطحی بوسیله چنگک گردان یا دندانه سبک یا پاشیدن داکتال بصورت بعد از کاشت در کنترل علفهای هرزی که جوانه می زنند مؤثر است . همچنین چون علفهای هرز سریعتر از سیب زمینی سبز می شود می توان از علف کش گراماکسون نیز تا چند روز قبل از سبز شدن سیب زمینی استفاده و علفهای هرز سبز شده را کنترل کرد. 

آفات و امراض: سیب زمینی مورد حمله آفات عمومی زیادی از جمله کرم برگخوار چغندر قند شب پره گاما شب پره زمستانی کرم اگروتیس شته سیاه باقلا مگس لوبیا تریپس توتون کرم سفید ریشه و کرم مفتولی ریشه قرار می گیرد .

پروانه کله مرده با نام علمی acherontia atropos حشره ای است که به علت وجود نقشی به شکل اسکلت سرانشان پشت سینه آن بدین اسم نامیده شده است . لارو کامل این پروانه حدود 15 سانتی متر طول داشته و به رنگ زرد مایل به سبز می باشد . لارو پروانه کله مرده از برگ سیب زمینی تغذیه و از این طریق به محصول آسیب می رساند . در غالب موارد این حشره توسط پارازیت های طبیعی تحت کنترل قرار داشته و خسارت آن غیر اقتصادی است . در صورت لزوم ممکن است از سموم فسفره برای مبارزه شیمیائی علیه این آفت استفاده بعمل آورد . 

از بیماریهای مهم سیب زمینی در ایران می توان به بیماریهای مرگ ریشه ، پوسیدگی خشک ، بوته میری ، سفیدک داخلی و ویروسی سیب زمینی اشاره نمود 

بیماری پوسیدگی خشک سیب زمینی از بیماریهای انباری سیب زمینی است که توسط قارچ بنام fusatium coeruleum ایجاد می شود . این بیماری از طریق زخم بسهولت انتقال می یابد و به غدد بسته بندی شده آسیب بیشتری می رساند . علائم پوسیدگی حدود یک تا دو ماه پس از برداشت تدریجاً ظاهر می گردد ، این علائم بصورت تغییر رنگ در سطح پوست غدد و بدنبال آن پوسیدگی خشک بافت غدد در محل تغییر رنگ است . غده های آلوده در نهایت خشک و چروکیده می گردد . مبارزه با این بیماری از طریق عملیات بهداشتی ضد عفونی غدد با قارچ کش تیمول . ضد عفونی انبار و تأمین شرایط مناسب انباری انجام پذیر می باشد . 

بوته میری سیب زمینی توسط قارچی بنام colletotrichum coccodes ایجاد می شود . بوته مبتلا در حدود دوران گلدهی علائم عمومی بوته میری نشان می دهد . سایر علائم بیماری وجود اسکلرتهای سیاه رنگ روی طوقه ، ریشه اصلی ، استولونها و غدد است . مبارزه با این بیماری از طریق عملیات بهداشتی و استفاده از ارقام مقاوم انجام پذیر است .