هیدرولوژی و GIS

می خوایم با یکی از ابزار هیدرولوژی و کاربردهاش آشنا بشیم .این ابزار یکی از

ابزارهای قدرتمند تحلیل و نمایش مکانی در حیطه آبخیزداری است . برای مشاهده این

 ابزار به مسیر زیر در ArcGIS بروید :

در پنجره Toolbox به Spatial analyst tools و سپس Hydrology بروید .در این بخش شما

 چند ابزار میبینید که به ترتیب زیر است .

Basin : این ابزار با تعیین خطوط ستیغ بین حوزه ها ، حوزه های زهکشی را ترسیم میکند.

این کار با تعیین نقشه جهت جریان( Flow Direction) انجام میشود .

Fill : با کمک این ابزار شما خطاهای نقشه ارتفاعی DEM خود را برطرف میکنید .

چرا که این نقشه ممکن است حفره هایی (SINK . بهتره که نام انگلیسی رو یاد بگیرید )

که در انجام عملیات اختلال ایجاد میکنند .بعدا درباره Sink ها بیشتر صحبت میکنیم .

Flow Accumulation : جریان تجمعی در آبراهها را نشان میدهد .این نقشه یکی از

مهمترین مراحل تعیین حوزه آبخیز  و به دست آوردن آبراهه ها از نقشه ارتفاعی است .

در این نقشه خطوطی که بیشترین جریان در آنها وجود دارد ، به خوبی مشخص میشود .

Flow lenght : فاصله یا فاصله وزنی را در طول مسیر جریان به دست میاورد .

Sink : تمامی Sink  ها را در حوزه زهکشی میابد .

Snap pour point : منظور از Pour point همان خروجی حوزه آبخیز است . این ابزار

نقاط  خروجی حوزه آبخیز را به بیشترین تجمع جریان میچسباند .همانطور که میدانید

بیشترین تجمع جریان در آبراهه های نزدیک به نقطه خروجی آبخیز است . نقاط خروجی

 توسط شما  تعیین میشود و این ابزار نقاط تعیین شده توسط شما را به محلی که باید

 در نقشه Flow Accumulation  باشد ، میچسباند .

Stream Link : نقاطی که دو رودخانه به هم مرتبط میشوند به صورت نقطه

 ( در اصطلاح GIS به این نقاط Junction میگویند ) و دو آبراهه که به هم مرتبط میشوند

 Link  میگویند.

Stream order : با این ابزار به راحتی میتوانید آبراهه ها را رده بندی کنید .دو نوع

رده بندی  در این ابزار قابل استفاده است : رده بندی استراهلر ( در پست های قبلی

توضیح دادم ) و رده بندی شرو (Shreve) .

Stream to feature : هر آنچه که تا به حال توضیح دادیم در فرمت رستر انجام میشد .

یعنی ورودی و خروجی شما رستری بود .در بسیاری موارد برای تحلیل های آبراهه

نیاز به  تبدیل رستر به وکتور دارید.این ابزار امکان تبدیل رستری به وکتوری را فرآهم

 میکند.

Watershed  : با این ابزار میتوانید به طور دستی و انتخابی  حوزه  مورد نظر خود را

از DEM به دست آورید .

مطالب بالا فقط معرفی هر یک از این ابزار ها بود .در مطلب بعدی به استفاده از هر یک از

این ابزار ها میپردازیم .

نمایی از حوزه آبخیز و خروجی

رده بندی آبراهه ها که توسط ArcGIS انجام شده است .

نقشه ارتفاعی( DEM) که نقشه پایه و اصلی شما است .

نقشه جهت جریان که از DEM تهیه شده است .

نقشه تجمع جریان که یکی از مهمترین نتایج DEM است .

 Sink  های نقشه ارتفاعی DEM  که ازنقشه جهت جریان تهیه میشود .