مفاهیم: آتشفشان چیست؟

آیا تا به حال در مورد آتشفشان‌ها که یکی از جالبترین و در عین حال خطرناکترین پدیده‌های طبیعی هستند فکر کرده‌اید؟

وقتی خبری از فعال شدن آتشفشانی می‌شنویم و یا در جریان عکس‌ها و فیلم‌هایش قرار می‌گیریم، پس از برطرف شدن آن شگفتی همیشگی که از دیدن مقدار زیاد مایعات مذاب حاصل می‌شود اولین چیزی که به ذهنمان خطور می‌کند قدرت لایتناهی خداوند و تغییرات طبیعت است که چطور کوه بلند و آرامی که سال‌های سال در یک نقطه بی‌صدا و حرکت بوده است را ناگهان به چنین جنبشی واردار می‌کند.

گرچه تاکنون دانشمندان جزئیات بسیار زیادی از علل این فعالیت‌ها عنوان کرده‌اند اما تعجب و جذابیت این اتفاق برای بسیاری از ما همچنان ادامه دارد.

تعریف کلی که از کوههای آتشفشانی ارائه شده است نشان می‌دهد که "آتشفشان‌ها در هر جایی از دنیا که مواد داخل اعماق زمین بتوانند راه خود را به سطح باز کنند به وقوع می‌پیوندد." که در اکثر مواقع این مواد از دهانه کوههای مستعد خارج می‌شوند.

توضیح علمی دیگزی که وجود دارد آن است که آتشفشان یک ساختمان زمین شناسی است که به وسیله آن مواد آتشفشانی (به صورت مذاب، گاز، قطعات جامد یا هر سه) از درون زمین به سطح آن راه می‌یابند. انباشتگی این مواد در محل خروج، برجستگی هایی به نام کوه آتشفشان ایجاد می‌نماید..

سوال کلی که می‌تواند برای هر کسی پیش آید آن است که موادی که از دهانه آتشفشانها خارج می‌شوند که گرمای غیر قابل توصیفی دارند دقیقا چه هستند؟

ماگما Magma: ماده طبیعی، داغ و سیال که عمدتا سیلیکاتی بوده و ماده اصلی سازنده سنگ‌ها به شمار می‌رود.

گدازه Lava: ماگمایی است که به سطح زمین راه یافته است. گدازه می تواند در سطح زمین مانند رودخانه جریان یابد یا تشکیل دریاچه را بدهد.

و در نهایت سنگ های آتشفشانی که به صورت ماگمای گداخته در سطح زمین به سرعت سرد می‌شوند و انواع بسیار متنوع آنها تاکنون شناسایی شده است.

اینکه ما تصور می‌کنیم این پدیده‌ها تنها در دنیای ما صورت می‌پذیرد کاملا اشتباه است زیرا تحقیقات نشان می‌دهد که آتشفشانها پدیده‌های جهانی هستند و در سایر کرات منظومه شمسی به ویژه سیارات مشابه زمین نیز صورت می‌پذیرند چنان که پوشش سطحی ماه اغلب با سنگ های آتشفشانی پوشیده شده است و بارزترین ارتفاعات مریخ توسط آتش فشانها ساخته شده است..

در تاریخ بشر از 200 سال قبل تاکنون حدود 19 فعالیت آتش فشانی به ثبت رسیده است که طی آنها دست کم 1000 نفر جان خود را از دست داده‌اند و هزاران نفر دیگر نیز زخمی شده‌اند.

هم اکنون بیش از 500 کوه آتش فشانی فعال در دنیا وجود دارد که هر چند وقت یکبار به اشکال مختلف فعالیت خود را با بیرون دادن گازها و یا ابرها و حتی پرتاب گدازه‌ها نشان می‌دهند و خطراتی را برای ساکنین منطقه بوجود می‌آورند.