بزرگترین رصدخانه نوترینوی جهان در قطب جنوب احداث شد

پس از یک دهه برنامه‌ریزی، نوآوری و آزمایش، ساخت بزرگترین رصدخانه نوترینوی جهان که در یخ‌های فلات قطب جنوب نصب شده با موفقیت به پایان رسید. یک تیم بین‌المللی آخرین اصلاحات پروژه «آیس کیوب» را که زیر نظر دانشگاه ویسکونسین آمریکا انجام می‌شود، به پایان رسانده‌اند.

این رصدخانه که در ایستگاه قطب جنوب اسکات- آموندسن زیر نظر بنیاد ملی علوم واقع شده به طور خاص به دنبال نوترینوهای پرانرژی است که در وقایع خشن کیهانی مانند انفجارهای ابرنواختر و پرتو گاما به وجود می آیند.

هنگامی‌ که نوترینوها با اتم‌های یخی در یخ تاریک و فوق‌شفاف قطبی برخورد می‌کنند، ‌یک نور آبی رنگ به وجود می‌آید که توسط سنسورها شناسایی می‌شود.

برخی از نوترینوها از خورشید نشات گرفته و برخی دیگر از برخورد پرتوهای کیهانی با جو زمین و منابع برجسته نجومی از جمله انفجار ستارگان در راه شیری و سایر کهکشان‌های دور به وجود می‌آیند.

میزان تریلیونی از نوترینوها در هر لحظه در بدن انسان جریان دارند، ‌اما به ندرت با ماده عادی برخورد می کند.

محققان در تلاش هستند تا منبع این نوترینوها را شناسایی کنند.

تیغه رصدخانه از 5160 سنسور نوری تشکیل شده که در گروه‌های 60 تایی و در کل 86 رشته به هم متصل شده‌اند.

هر رشته در یک سوراخ عمودی مته در کلاهک یخی قطب جنوب پایین فرستاده می‌شود. اکنون که تمام رشته‌ها در جای خود ثابت شدند، سنسورهای آنها یک ماتریس مکعبی شکل به ابعاد یک کیلومتر مکعب می‌سازند که سر آنها حدود دو کیلومتر زیر سطح یخ است.

دانشمندان دانشگاه ویسکانسین برای ایجاد سوراخ‌ها یک مته آب داغ پیشرفته 4.8 مگاواتی ساختند.

این وسیله قادر بود با متمرکز کردن فوران آب به داخل یخ به طور روزانه بیش از دو کیلومتر در یخ‌ها حفاری کند.

این پروژه از ماه نوامبر سال 1999 در پی تسلیم طرح به بنیاد ملی علوم و همچنین سایر همکاران طرح در بلژیک، آلمان و سوئد با همکاری دانشمندان، مهندسان و متخصصان رایانه آغاز شده ‌است.

زینب حسینی از سایت نجوم ایران