نخل

نخل، مخصوصاً نخل خرما، بی‌شک یکی از قدیمی‌ترین درختان همسایه بشر است.

یکی ازقدیمی‌ترین درختانی که انسان توانسته آن را اهلی کند، پرورش دهد و مایحتاج زندگی خودش و دام و طیورش را از آن تأمین کند.

سفالینه منقوشِ 5000 ساله‌ای که در کاوش‌های شهر سوخته به دست آمده و به عقیده باستان‌شناسان، اولین انیمیشن جهان است، مناظره یک بز با درخت خرما را روایت می‌کند. این داستان، در قالب شعری به زبان پارتی از این‌جا شروع می‌شود که در منطقه آسورستان ایران (حدود بین‌النهرین در عراق امروزی) یک روز بزی با درخت خرمایی کَل می‌اندازد و خوبی‌های خودش را به رخ می‌کشد. درخت هم کم نمی‌آورد و از فواید بی‌شمارش می‌گوید:«...که من از تو برترم/ به بسیار گونه چیز/ ...شاه از من خورد/ چون نو بار آورم/ ...چوب از من کنند/ که گردن تو را مالند/ میخ از من کنند که سر تو را آویزند ...»

ولی در نهایت، بز، با به رخ کشیدن پویایی و توان راه رفتنش داستان را به نفع خود تمام می‌کند.این که می گوییم نخل خرما، شاید این سؤال را ایجاد کند که مگر نخل غیر خرما هم داریم؟

بله! نخل از نظر گیاه‌شناسی اسم یک خانواده بزرگ است که حدود 200 سرپرست خانوار (که در اصطلاح گیاه‌شناسی به آن می‌گویند جنس) دارد. یکی از این جنس‌ها اسمش «فونیکس» است که خرما هم تحت کفالت او قرار دارد!

همه فونیکس‌ها اصالتاً از اهالی آب و هوای گرمسیری و نیمه‌گرمسیری جنوب آسیا و شمال افریقا هستند. فونیکس با «ققنوس»هم ریشه است.معروف است که ققنوس جانوری افسانه‌ای است که در آتش می‌رود و از خاکسترش ققنوس دیگری سربلند می‌کند. میوه کال خرما در گرمای بیش از 40 درجه که به «خرماپزان» معروف است، می‌رسد. به خاطر همین وجه شبه، اسم علمی خرما به ققنوس مربوط می‌شود.

این سال‌ها ایران با سالانه حدود یک میلیون تن بزرگ‌ترین تولیدکننده خرمای جهان است.