ماهیت ترویج

:

ترویج نشر و اشاعه است و اصالتاً یک فعالیت آموزشی به منظور انتقال دانش و مهارتهای تکامل یافته و مفید و موثر از منابع بررسی و تحقیق به مجامع روستایی، عشایری و کارگری و توسعه تنفیذ آن به جهت افزایش کارایی مولدان در جریان تولیدات.

ترویج مشاورت و تبادل اطلاعات به منظور آگاهی دادن و آگاهی یافتن از مسائل و مشکلات موجود و نوظهور در محیط و تشویق و ترغیب ارباب رجوع برای شکل یابی و آموزش آنان و نیز کمک به آنان در شکل گشایی است. ترویج کمک به مردم برای تفکر و پرورش یک روحیه جستجوگرانه در خود به منظور حرکت در مسیر تحول و توسعه است. ترویج یک نظام آموزش غیر رسمی و خارج از قالب های متداول در موسسات آموزش رسمی است

.

در ترویج، اساس نیل به تحول و توسعه یاد گرفتن و یاددادن است و از این رو فلسفه ی آن مبتنی بر تکامل «فرد» به عنوان واحد عملیات آموزشی- پژوهشی است. و فلسفه این مکتب بر 3 رکن: آموزش، خودیاری و همیاری استوار است. بدین سان، در جمع بندی این تعاریف،اجمالاً می توان گفت که مکتب ترویج از طریق انتقال دانش، ابداعات و مهارتهای نوین، از طریق مشاورت و تبادل اطلاعات و از طریق ترغیب و تشجیع افراد به تفکر و جستجوگری، فرد را به عنوان یکی از عناصر تشکیل دهنده جامعه برای کسب آگاهی های نوین و تعهد مسئولیت های انسانی در جامعه خویش پرورش می دهد.
در گام نخست باید مفاهیم ترویج را بدانیم که عبارتند از:
ترویج وسیله ای برای رفع نیازهای اولیه انسان است.
اولین نیاز انسان اطلاعات است. اطلاعات+ تصمیم= رفتار
ترویج دربرگیرنده ی توسعه کشاورزی، رشد کشاورزی، توسعه روستایی ،رشد تولید و ..است.
ترویج در جهت رشد شعور تحلیلی تولید کننده که عموما روستائیان هستند عمل می کنند.

یکی از صاحب نظران معروف بنام ون دن بن ، ترویج را فرایندی می داند که برای کمک کردن به مردم در تصمیم گیری طرح ریزی شده است.
ترویج علاوه بر آموزش و پذیرش نظریه های جدید، در دگرگون کردن زارع، روستاییان ،تشویق او به بهبود مزرعه و خانه اش نیز فعال است. ولی در عمل ترویج اغلب وسیله ای دولتی برای گسترش تکنیک های پیشرفته کشاورزی تلقی می شود و نیز نوعی ملاحظه گری ارتباطی حرفه ای که به وسیله یک نهاد برای ایجاد تغییرات داوطلبانه رفتار- با فرض داشتن منافع جمعی و یا اجتماعی صورت می گیرد.

در کشورهای مختلف دنیا از کلمه ترویج به واژه های مختلفی اطلاق می شود که نمونه هایی در ذیل بیان می شود.
واژه هلندی Voorlichting به معنای روشن کردن راه، در اندونزی واژه Eenyulunan به جای ترویج استفاده می شود.

در کشورهای آلمان و انگلیس واژه Beratung به معنای کار مشاوره ای به جای ترویج استفاده می شود. در امریکا بیشتر از «آموزش و ترویج» سخن می رود. در استرالیا واژه Furtnering به معنای پیشبرد و یا تحریک فرد برای پیشرفت در جهت مطلوب ، به جای کلمه ترویج به کار می رود. و واژه های مختلف که در کشورهای گوناگون معادل ترویج به کار می برند.
ولی با وجود گوناگونی واژه های مختلف مربوط به هر کشور، تمام کشورها با مسایل محوری یکسانی در زمینه کشاورزی روبرو هستند.

که تعاریف چند صاحب نظر در این زمینه نیز خالی از لطف نمی باشد که به قرار ذیل می باشند:
موشر: ترویج را فرایندی می داند که طی آن فعالیتهایی از طریق آموزش خارج از مدرسه و محیط دانشگاهی به خصوص در محیط روستا و بین کشاورزان به منظور ارتقای سطح زندگی مردم روستایی و کشاورزی و اصلاح وضع زندگی فیزیکی خانواده های آنها به خصوص در بخش کشاورزی و تسریع در امر رفاه جوامع روستایی ،انجام می گیرد.
پائولوفریره: ترویج را وسیله هجوم فرهنگی به قلمرو روستا و کشاورزان و استثمار اقتصادی روستائیان تلقی می کند.

ترویج کشاورزی و روستایی را فرایندی ذکر می کند که حاصل واکنشهایی بین تعدادی از عوامل است که این عوامل شامل 

:1تکنولوژی  2- آموزش ترویجی 3- نهاده‌ها  4- ارباب ذی نفع  5- روش‌های ارتباطی
که از این عوامل بندهای 1، 3، 4 ضرورت کامل دارد و بندهای 2، 5 به عنوان کاتالیت به کار می رود.
ولی شایان ذکر است به کارگیری آمیزه ای از فرآیندها توسط نظام ترویجی روستایی و کشاورزی، بیشتر بر مبنای «سنت» است. تا بررسی جدی اینکه کدام ترکیب، مطلوب ترین ترکیب در موفقیت آنان است.

آموزش ترویج و آموزش روستایی
-ترویج بازوی آموزشی دولت است.
-تاکید بر نوعی ساختار آموزشی دارد.
-تاکید بر هماهنگ کردن خدمات واحدهای مختلف از طریق تشکیل گروه خدمات رسانی در زمینه های مختلف دارد.
-فرصت همکاری بین واحدهای ذیربط را فراهم می کند.
-واحدهای اجرایی ذیربط را ملزم به همکاری می کند