GIS & RS Sanandaj
نویسنده وبلاگ آرمین فاتحی
GIS & RS Sanandaj
نویسنده وبلاگ آرمین فاتحیدرباره من
وبلاگ توسط آرمین فاتحی مدیریت می شود با نظرات خود ما را در پیشبرد این وبلاگ یاری فرماید.
با تشکر
ادامه...
آشنایی با خلیج فارس
کشورهای ایران، عمان، عراق، عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عربی، قطر و بحرین در کناره خلیج فارس قرار دارند.
طول آن از دهانه اروندرود در شمال غربی تا تنگه هرمز در جنوب شرقی حدود 805 کیلومتر است و عرض میان 56 تا 288 کیلومتر متفاوت است.
آشنایی با جزایر ایرانی خلیج فارس
خلیج فارس نامی است به جای مانده از کهن‌ترین منابع، زیرا که از سده‌های پیش از میلاد سر بر آورده‌است و با پارس و فارس - نام سرزمین ملت ایران - گره خورده است.
حداکثر ژرفای آن 182 متر در رأس المسندم و حداقل 30 متر در دهانه اروندرود است.
سراسر ضلع شمالی آن را سواحل ایران دربرگرفته و در مساحت کمی از گوشه شمال غربی آن کشورهای کویت و عراق قرار دارند.
در کف خلیج فارس برآمدگی‌های سنگی و مرجانی وجود دارد که محل صید مروارید است.
در فلات قاره و در اعماق آب‌های خلیج فارس مخازن و میدان‌های وسیع نفتی قرار دارد که بر اثر استخراج نفت در پیرامون آن، از اهمیت بازرگانی خاصی برخوردار شده است.
خلیج فارس دریایی است آزاد که ایران را به وسیله راه تنگه هرمز و از طریق آب‌های اقیانوس هند، با سایر آب‌ها و کشورهای دنیا مربوط می‌کند.
این خلیج از آن‌جا که سر راه خطوط دریایی خاورمیانه واقع شده از نظر استراتژیکی نیز اهمیت دارد.
به موازات ساحل دریا، رشته کوه‌هایی قرار دارند که در بعضی نقاط این ارتفاعات به دریا منتهی می‌شوند و گاهی هم از دریا دور شده دشت‌هایی میان دریا و ارتفاعات قرار می‌گیرد.
بخش عمده صید ماهی کشور در سواحل جنوبی ایران صورت می‌گیرد.
حدود 78 درصد صید منابع آبزی کشور در سواحل جنوبی انجام می‌شود. مهم‌ترین انواع ماهیان دریاهای جنوب عبارتند از: حلوا، شیرماهی، شوریده، قباد، سرخو، سنگسر.
خلیج فارس و سواحل آن معادن سرشار نفت و گاز دارد و مسیر انتقال نفت کشورهای ایران، عراق، کویت، عربستان و امارات متحده عربی است و به همین سبب، منطقه‌ای مهم و راهبردی به شمار می‌آید.
این خلیج توسط تنگه هرمز به دریای عمان و از طریق آن به دریاهای آزاد مرتبط می‌شود.
آشنایی با جزایر ایرانی خلیج فارس
خلیج همیشه فارس ما حدود 30 جزیره مسکونی و غیر مسکونی ایرانی را در خود جای داده است.جزایر ایرانی خلیج فارس در نزدیکی سه استان خوزستان، بوشهر و هرمزگان قرار دارند و به شرح زیر هستند:
الف-جزایر استان خوزستان:
1- جزیره مینو
این جزیره در گذشته نام "صلبوخ" داشته و بین آبادان و خرمشهر واقع شده و دو شاخه اروندرود آن را فرا می‌گیرد.
مینوشهر شهری کوچک است که در آن قرار گرفته است و دارای جمعیتی حدود 12 هزار نفر است و بیشتر کاربرد تفریحی برای مردم دو شهر آبادان و خرمشهر دارد. ۴۵درصد آنها به کشاورزی می‌پردازند ولی در کنار آن پرورش دام نیز در مینو جایگاه خاصی دارد.
در جزیره مینو پنج نهر جریان دارد که دو تای آنها از رودخانه جرف و سه تای دیگر از اروندرود منشعب می‌شود.
جزیره مینو از معدود نقاطی از جهان است که در آن سیستم آبیاری بصورت طبیعی و با جزر و مد آب انجام می‌شود و نیازی به وسایل مکانیکی و تلمبه آب ندارد.
نخل های بی شمار این جزیره اکوسیستم مناسبی برای زیست پرندگان مهاجر و همچنین نیزارهای انبوه و رازآلود آن پناهگاه حیوانات وحشی از جمله گراز است.
2- جزیره خور موسی«خور» محدوده نیمه بسته آب مرتبط با دریای آزاد است که در درون آن آب دریا به مقدار قابل توجهی توسط آب رودخانه یا آب شیرین رقیق می شود.
خور موسی کانال طویل و عمیقی است که از خلیج فارس منشعب شده و به دلیل ویژگیهای خاص خود در منطقه از موقعیت ممتازی برخوردار است. این منطقه با اکوسیستمی منحصر به فرد، در ساحل شمالی خلیج فارس و جنوب استان خوزستان واقع است. پهنای دهانه آن ۳۷ تا۴۰ کیلومتر و طول آن از دهانه تا بندر امام خمینی ۹۰کیلومتر و تا بندر ماهشهر ۱۲۰ کیلومتر است.
خور موسی با متوسط عمق عمق ۲۰ تا ۵۰ متر زیستگاه بسیاری از پرندگان نادر از جمله گیلانشاه خالدار و مکان تخم ریزی بسیاری از ماهیان خلیج فارس بخصوص میگو است.
آلودگی ناشی از اکتشاف و استخراج نفت و تردد نفتکش ها، حوادث و سوانح مربوط به سکوهای نفتی، رفت و آمد کشتیها، منابع و صنایع مستقر در خشکی باعث شده اطراف این جزیره از آلوده‌ترین نقاط خلیج فارس به حساب بیاید.
ادامه مطلب ...آشنایی با دریای عمان
دریای عمان، پیشروی آب اقیانوس هند است به داخل خشکی در جنوب غربی آسیا.
کشورهای ایران و پاکستان در شمال آن و کشورهای عمان و امارات در جنوب آن قرار دارند.
دریای عمان از سمت غرب توسط تنگه هرمز به خلیج فارس و از سمت شرق و جنوب شرقی به دریای عرب و اقیانوس هند وصل می‌شود.
در جنوب دریای عمان کشور عمان قرار دارد. طول ساحل ایران در امتداد دریای عمان، از خلیج گواتر تا بندر عباس، 784 کیلومتر است.
سواحل جنوبی ایران از تنگه هرمز تا بندر گواتر مجاور آن است و این مسافت نیمی از سواحل جنوبی ایران را تشکیل می‌دهد.
مدار رأس‌السرطان از شمال آن عبور می‌کند و از این رو این دریا در منطقه گرم کره زمین واقع است.
حداکثر درجه حرارت سطح آب در مرداد ماه 33 درجه و در دی ماه دست کم 19.8 درجه است. طول آن از تنگه هرمز تا دکن حدود 610 کیلومتر و عرض آن کمتر از عرض آب‌های خلیج فارس است.
مساحت آن 903 هزار کیلومتر مربع است در مقابل عمق آن از خلیج فارس بیشتر است.
عمق این دریا در اطراف چاه‌بهار حدود 3398 متر است. هرچه به سوی غرب پیش برویم، عمق آن به سرعت کم می‌شود تا جایی که در نزدیکی تنگه هرمز به 73 متر می‌رسد.
بنادر کوچکی چون جاسک، چاه‌بهار، گواتر در کنار این دریا دیده می‌شوند که بیانگر بازرگانی و دریانوردی آن است.
شهرهای مهم حاشیه این دریا در ایران چابهار و جاسک و در کشور عمان مسقط (پایتخت عمان) هستند.
آشنایی با دریای خزر
دریای خزر یا دریای کاسپین از شمال به روسیه، از جنوب به ایران، از غرب به جمهوری آذربایجان و ازشرق به جمهوری‌های ترکمنستان و قزاقستان محدود می‌شود.
بزرگترین دریاچه جهان، به علت وسعت زیاد (6.5برابر دریاچه «اورال» و 13 برابر دریاچه «بایکال» و زمانی تمامی سطح خشکی‌های آسیای جنوب باختری را می‌پوشانید) از همان زمان‌های پیش دریا خوانده می‌شد.
طول و عرض خزر به ترتیب 1204 و 204 کیلومتر و مساحت آن 436000 کیلومتر مربع است.
سطح خزر در حدود 28 متر از سطح آب‌های آزاد پایین‌تر و عمق متوسط آن در حدود 180 متر برآورد شده است.
سه بخش شمالی، جنوبی و میانی که عمق و بستر متفاوتی از یکدیگر دارند بر اثر برجستگی زیر‌آبی در امتداد ارتفاعات قفقاز به وجود آمده‌اند.
نمک‌های محلول در آب دریای خزر با آب اقیانوس‌ها متفاوت است. در حاشیه شرقی خزر میانی کولاب قره بغاز قرار دارد که با ویژگیهای خاص خود بر عجایب طبیعی بزرگترین دریاچه افزوده است. این کولاب به صحرای گرم و خشک ترکمنستان مشرف است.
از 6380 کیلومتر طول سواحل خزر حدود 922 کیلومتر از آستارا تا رود اترک متعلق به ایران است.
دریای خزر از نظر صید ماهی اهمیت بسیار دارد و ماهیان خاویاری آن دارای شهرت جهانی هستند. سالیانه حدود 300 تن خاویار از صید این ماهی‌ها به دست می‌آید. حدود 90 درصد خاویار جهان نیز از این دریا به دست می‌آید.
در این دریا حدود 100 گونه ماهی زندگی می‌کند که درحال حاضر تنها حدود 15 نوع آن مورد بهره‌برداری است.
دریای خزر دارای ذخایر نفت و گاز است و کل ذخایر اثبات شده نفت در این دریا ۵۰ میلیارد بشکه است و این یعنی حدود ۴ درصد از کل ذخایر نفت.
آشنایی با دریاچه ارومیه
که از این نظر با دریاچه بزرگ نمک Great Salt Lake آمریکا شباهت دارد
درازای آن 140 و پهنای آن میان 15 تا 50 کیلومتر و مساحت آن بین 5000 تا 6000 کیلومترمربع است. این دریاچه در یک فرونشست کم ژرفای وسیع با میانگین ژرفای 6 متر قرار گرفته است.
ولی ژرفترین نقطه آن با 13 متر عمق در گوشه شمال باختری جای دارد. سطح آن نسبت به سطح آب دریاهای آزاد، 1300 متر بالاتر قرار دارد. در این دریاچه بیش از 102 جزیره وجود دارد که شکل و اندازه آنها با میزان بارش سالانه تناسب دارد.
در بین این جزایرکوچک و بزرگ، شبه جزیره اسلامی بزرگترین آنها است که در سالهای پر بارش به صورت جزیره درمیآید. سطح حوضه آبریز دریاچه حدود 50000 کیلومترمربع است.
زرینهرود، سیمینهرود، زولایچای و آجیچای از رودهای عمده وارده به دریاچه هستند. از میان رودهای گفته شده، آجیچای از رسوبهای نمکی نئوژن خاور تبریز عبور می‌کند و در حمل مقدار قابل ملاحظهای نمک به دریاچه نقش دارد.
در گزارشهای قدیمی، دریاچه ارومیه را باقیمانده دریای مدیترانه دانستهاند ولی از نگاه زمین‌‌شناسی، این حوضه حاصل عملکرد سامانههای گسلهای فشاری مانند گسل تبریز و زرینهرود است که در سیستم آبگیری آن نقش اساسی داشتهاند.
از نگاه زمینساختی صفحهای، دریاچه ارومیه، در قسمتی از پهنه خرد شده بین صفحههای عربستان و ایران و ریزصفحههای ایران و ترکیه قرار گرفته و می‌توان آن را نوعی دریاچه زمینساختی دانست که کوههای بلندی آن را در بر گرفته است.
دریاچه گهر؛ نگین زیبای اشترانکوه
استان لرستان با داشتن جاذبه های گردشگری، تاریخی، باستانی و آب و هـوای متنـوع یکی از نقاط ویژه گردشگری ایران است.به گزارش واحد مرکزی خبر، براین اساس دریاچه گهر از زیباترین دریاچه های کوهستانی ایران و از نقاط جذاب و دیدنی لرستان است که در 121 کیلومتری شرق این استان و در 35 کیلومتری جنوب شرقی دورود واقع است.
دریاچه گهر در مرکز منطقه حفاظت شده اشترانکوه و در کنار قله های مرتفع آن که همیشه پوشیده از برف است قراردارد؛ این منطقه با مختصات جغرافیایی 49 درجه و 16 دقیقه تا 9 درجه و 17 دقیقه طول شرقی و 33 درجه و 18 دقیقه تا 33 درجه و 18 دقیقه عرض شمالی در ارتفاع 2 هزار و 350 متری از سطح دریا قرار گرفته است؛
وسعت دریاچه گهر 100 هکتار و عمق آن چهار تا 28 متر است؛ این دریاچه 400 تا 800 متر عرض و هزار و 500 متر طول دارد.
میزان بارش سالانه در منطقه هم حدود 931 میلیمتر است که بیشتر بصورت برف است؛ در سال های پر برف سطح دریاچه یخ می‌بندد و منظر بدیع و دل انگیزی را برای علاقه مندان به طبیعت و گردشگران بوجود می آورد.
ادامه مطلب ...آشنایی با دریاچه گَهَر - لرستان
دریاچه پایینی بزرگتر از بالایی است و فاصله خطی دو دریاچه، حدود 1600 متر است. سطح دریاچه گَهَر در ارتفاع 2300 متری است و از شهرهای دورود، ازنا به ترتیب 850 و 430 متر بالاتر است.
درازای گَهَر حدود 2100 متر و میانگین پهنای آن 355 متر و مساحت آن حدود 75/0 کیلومترمربع است.
چون این دریاچه در منطقه حفاظت شده اشترانکوه قرار دارد، می‌توان این دریاچه را متعلق به هر دو شهرستان دورود و الیگودرز دانست.
دریاچه گهر؛ نگین زیبای اشترانکوه
اصلیترین گستره حوضه آبریز دریاچه، پهلوی جنوبی اشترانکوه یعنی «برآفتاب» با حدود 45 کیلومترمربع وسعت است.
ادامه مطلب ...
آشنایی با دریاچه پریشان (فامور) - کازرون
دریاچه پریشان یکی از زیباترین دریاچه‌های آب شیرین ایران است. این دریاچه به نام‌های مور، پریشان، شور، کازرون، یون، موز، توز، پریشم، فزشویه و فامور نیز شناخته شده‌است.
نام این دریاچه از کوه فامور، در شمال خاوری آن گرفته شده است. آب دریاچه شیرین است و بخش بیشتر آن، از آبراهههایی است که از کوه فامور سرچشمه میگیرند و بخشی نیز از منابع زیرزمینی تأمین می‌شود.
دور تا دور این دریاچه را کوه احاطه کرده است و فاصله آن نسبت به کوه از طرف شمال حدودا 4 الی 5 کیلومتر و از طرف جنوب حدودا 500 متر است.
فاصله دریا تا کوه (از طرف شمال) روستای مالکی (قلات نیلو دهپاگاه، هلک، پریشان)، روستای عرب فامور، روستای سیسخت و در قسمت شرق قلعه نارنجی، جروق و در جنوب قلعه نرگس زار و در غرب دریاچه روستای پل آبگینه قرار دارند. فاصله شهرستان کازرون تا این دریاچه حدودا 12 کیلومتر است.
ژرفای کم دریاچه سبب می‌شود که در فصول خشک بخشی از آن زیر پوشش نهشتههای تبخیری قرار گیرد.
دریاچه پریشان با حدود 43 کیلومترمربع وسعت، در فرونشست کم ژرفایی تشکیل شده که از سطح دریا حدود 820 متر بلندتر است و در پیرامون آن رخنمونهای مرتفع از واحدهای سنگچینهای زاگرس دیده می‌شود که به سن کرتاسه پسین تا کواترنر است.
از دیدگاه ساختاری و زمین‌‌شناسی، دریاچه فامور در پهنه زاگرس چین خورده قرار گرفته.
آشنایی با دریاچه جازموریان (جزموریان) - ایرانشهر
وسعت این هامون در فصول پرباران، 3300 کیلومترمربع است و به دلیل شرایط اقلیمی ویژه، در بیشتر مواقع سال، بخش اعظم آن به کفه نمکی وکفههای رسی تبدیل می‌شود.
رودها و آبراهههای متعدد دائمی و موقت، به این هامون میریزند که از میان آنها، رود بَمپور و هلیلرود اهمیت بیشتری دارند.
دریاچه جازموریان شامل سه بخش است:
- دریاچه فصلی که گستره آن در فصول خشک و مرطوب تغییرات زیادی دارد و در بیشتر جاها در اواخر تابستان و اوایل پاییز ناپدید می‌شود
- پهنه مرطوب که سطحی در حدود 22 درصد میپوشاند
- پهنه باتلاقی که 59 درصد از منطقة مرطوب را زیر پوشش دارد و مرز بالایی آن به پهنههای سیلتی- رسی است
هامون جازموریان در مرکز یک فرونشست زمینساختی جوان است که بین رشته کوههای جبالبارز (در شمال) و رشته کوههای بشاگرد (در جنوب) قرار دارد.
در گذشته این فرونشست را لبه جنوبی بلوک لوت میدانستند، ولی در حال حاضر این باور وجود دارد که جازموریان نوعی فرونشست پیش کمانی است که در شکلگیری آن، فرورانش پوستة اقیانوسی عمان به زیر مکران و همچنین عملکرد گسلهای همروند با فروافتادگی، به ویژه مجموعه گسلی بشاگرد، نقش داشتهاند.